Unga Ísland - 01.06.1948, Side 50

48
íslenzka þjóðin hefur frá upphafi vega verið bændaþjóð.
Svo skammur tími er liðinn frá því, að stórir bæir tóku að
myndast hér, að engin föst borgarmenning hefur náð að
festa rætur. Hún er enn í deiglunni.
Hér er á ferðum mikil hætta og um leið glæsileg tækifæri.
Hvaða stefnu tökum við í þessum málum?
Hér eru tímamót, sem krefjast þess, að rétt stefna sé
valin. En meginhættan á þessum tímamótum er sú, að til-
finning þjóðarinnar fyrir sjálfu landinu slævist, þar sem
daglegt líf hennar er ekki lengur tengt íslenzkri náttúru.
En sérkenni margra traustustu og beztu manna þjóðarinnar
voru þau, að ást þeirra á landinu þvarr aldrei, þótt þeir
dveldu ævilangt í framandi löndum.
Hvað er hægt að gera til þess að glæða þessa tilfinningu
hjá æsku bæjanna?
Stofnun skólagarða, þar sem bókleg og verkleg kennsla
fer fram jöfnum höndum. Það er verkefni, sem ekki má
lengur liggja í þagnargildi. Hér er ekki völ á að lýsa skipan
slíkra garða.1) En reynt verður að sýna, hve að'rar þjóðir
hafa sýnt þessu menningarmáli mikla alúð.
Austurríki var fyrsta landið, er stofnaði skólagarða. Árið
1870 ritaði prófessor Erasmus Schouab grein um nauðsyn
slíkra garða og rökstuddi menningargildi þeirra.
Að nokkrum árum liðnum voru margir skólagarðar settir
á stofn og nám í þeim gert að skyldunámsgrein. Bömin
lögðu óvenjumikla alúð við þessa nýju námsgrein, og áhrif
hennar komu brátt í ljós. Þau tóku að hirða garða foreldra
sinna, og þessar vinnandi barnshendur áttu mikinn þátt í
að gera Vínarborg að einni fegurstu borg heimsins.
Aðrar þjóðir veittu skólagörðunum brátt athygli.
Svíar gerðu nám í skólagarði að skyldunámsgrein 1882,.
1) Sjá Lesbók MorgunblaSsins 5. tbl. XXIII. árg. E. B. Malmquist:
Skólagartfar.