Sagnir - 01.06.1993, Page 11

Við Íslendingar skontm glœsilega.
þjóðemishyggju, hann var uppi í byijun
aldarinnar. hað er svo óralangt síðan og
við emm jú nútímqfólk. Við emm böm
rökhyggju og vísindalegra sannana, við
látum ekki hindurvitni og tilfinninga-
semi villa okkur liludægustu sýn á veru-
leikann. Svo hættir okkur að minnsta
kosti til að halda og kemur þá svona ná-
ungi okkur eitthvað við? Það er mín
skoðun að hann geri það.
r
„Islensk sú lind sem um æðar
þér streymir”
Sumir segja að Islendingar hafi eignast
nýjan þjóðsöng. Þar er á ferð ákaflega
hjartnæmur dægurlagatexti sem hefst á
orðunum „Island er Iand þitt”, ásamt
einfaldri laglínu hefur hann smogjð inn í
huga þjóðarinnar og hlorið þar einstakan
sess. Eins og glöggur lesandi tekur án efa
eftir tala ég hér unr „huga þjóðarinnar”,
þetta svona skrapp úr penna mínum og
sýnir í anda Jóns Aðils að í íslenskri mál-
vitund á þjóðin sér Ituga. En sem dæmi
um vinsældir og hlutverk þessa lags má
nefna að á „Jeppadegi fjölskyldunnar”
þann 21. mars 1993 var lag þetta spilað i
upphafi dagskrár, á tónleikum
Symfóníuhljómsveitar íslands þann 29.
og 31. október 1992 enduðu tórfleikamir
á þvi að allir stóðu úr sætum og sungu
þennan söng2" og borgaraleg ferming i
Hafnarborg, Hafnarfirði, þann 25. apríl
1993 endaði á fjöldasöng þar sem lag
þetta var sungið.2' I tveimur siðamefndu
tilfellunum var textinn prentaður í efnis-
skrá og á öllum stöðunum þrentur þjón-
aði lagið sem eins konar sameiningartákn.
I texta þessum má greina þjóðemis-
hugmyndir sem koma nokkuð vel heim
og saman við hugmyndir Jóns Aðils um
þjóðemið, þar má t.d. finna þá hugmynd
að það sé til einhvers konar íslensk lífslind
og að það sé allt að því siðferðilega rangt að
gleyma landi sínu og tungu. Erindin em
þijú en í miðerindinu segir orðrétt að
íslensk sé „sú lind sem um æðar þér
streymir”. Orðalagið minnir áberandi á
hugmynd Jóns um lífsvökvann sem
streymir í æðum þjóðarjurtarinnar en í
dægurlagatextanum er það meginmálið
við lind þessa að hún er íslensk. En
áskoranir textans um að gleyma aldrei
hverrar þjóðar við emm eða týna niður
tungunni em eftirfarandi:
„Island er Iand þitt og ávallt þú
geymir/ Island í huga þér hvar sem
þú ferð”.
„Island er land þitt því aldrei skal
gleyma”.
„Islenska þjóð þér er ætlað að geyma/
Islenska tungu hinn dýrasta arf”. 22
Siðferðilegur blær áskorananna er augljós,
í miðtilfellinu er meira að segja. notaður
boðháttur af sögn til að undirstrika þessa
miklu nauðsyn.
En Jón Aðils hafði einnig ákveðna
skoðun á því að menn skyldu ekki
gleyma þjóðemi sínu og mngu og í eftir-
farandi klausu má sjá hverslags öfl hann
áleit vera að verki ef það gerðist. Sá sem
um er rætt er að sjálfsögðu Sæmundur
fróði.
Sæmundur fór ungur utan og stund-
aði árunr saman nám í Þýzklandi og
Frakklandi. Jón Ögmundsson ... hitti
hann af tilviljun á ferðum sínum og
tók hann með sér heim til Islands. M
er mœlt, að Sæmundur væri þá orðinn
svo hugfanginn af vísindunum og svo frá-
hvetfur þjóðerni sínu og tungu, að hann
var búinn að gleyma hvomtveggja, cnda
höfðu menn það fyrir satt, að Itann hefði
stundað nám í ,,svartaskóla” hjá sjálfum
jjandanum[leturbreyting mín]
SAGNIR 9