Sagnir - 01.06.1993, Side 109

Babtisstakirkjan, sem klofnaði 1845 og
Meþódistakirkjan, sem klofnaði 1844.
Þrátt fyrir það, var það almenn skoðun,
bæði í norðri og suðri, að svertíngjar væru
að eðlisfari ánægðir og glaðir og heföu ekki
mikið út á hlutskipti sitt að seþa. Því
hefðu margir, hvorum megin sem þeir
stóðu í deilunum, tekið undir þessa fbll-
yrðingu manns frá Virginíu:
...glaðari mannvera fyrirfinnst ekki á
yfirborði jarðar en svartur þræll í
Bandaríkj unum.13
Virginíumanns um glaða þrælinn.
Samkvæmt því, var munurinn á að-
stæðum Lincolns og þrælsins ekki ýkja
mikill, því að, fyrir Guðs náð, voru kjör
hans ekki „nema rétt þolanleg". En ætli
Lincoln hefði þótt kjör sín „þolanleg“ ef
hann heföi skyndilega átt að lifa eins og
þræll og ekki mátt bera vitni fyrir rétti,
hvorki sveija bindandi eið né gera
samning, ekki eiga aðrar eignir en per-
sónulega smáhluti og ekki selja þá án
leyfis? Ekki vinna fyrir kaupi í frítíma
sínum, ekki eiga áfengi, ekki búa einn,
þræls af ævi sinni. Enda virðist hún lýsa
þrælalífi nógu vel til þess, að Frederick
Douglass, fyrrverandi þræll, mikill af-
námssinni og baráttumaður fyrir mann-
réttindum, hrósar henni í hástert, en
ekki síst þeim gífurlegu áhrifum, sem
hún hafði á baráttuna. Hann segir bók
Harriet Beecher Stowe
...undursamlega djúpsætt verk og
áhrifamikið. ... Það hafði undireins ó-
trúlega mikil og almenn áhrif.16
Þrœlalíf; ímynd og veruleiki
Þrælalíf
Abraham Lincoln hefði kannski verið
einn þeirra, sem hefði tekið undir yfirlýs-
inguna unr hamingjusama þrælinn. I
bréfi, sem hann skrifar vinkonu sinni
Mary Speed árið 1841, lýsir hann hópi
þræla. Nýseldir, hlekkjaðir saman,
brottnumdir frá fjölskyldum sínum og
vinum og beittir ofbeldi. Lincoln furðar
sig reyndar dálítið á þvi, en segir þá hafa
verið syngjandi og spilandi og hamingju-
sama þrátt fyrir allt. Svo skýrir hann
málið:
„Guð lægir vindinn sem blæs á nýrúið'
lambið." Hann gerir með öðmm orð-
um hin verstu kjör þolanleg, en leyfir
ekki að hin bestu séu nema rétt
þolanleg.14
I þessu kemur fram það viðhorf, að svert-
ingjar harmi ekki hlutskipti sitt og
Lincoln virðist trúa því, að þrælamir séu
ánægðir í raun og veru. Þessi trú er í
samræmi við fUllyrðingu áðumefhds
ekki eiga vopn, ekki blóta, ekki blása í
lúður og ekki beija bumbur? Ekki fara
útaf lóðinni heima hjá sér án leyfis, þurfa
að hlíta útgöngubanni á kvöldin, ekki
hitta fleiri en fjóra vini sína í einu og
ekki predika guðsorð nema inni á lóðinni,
með leyfi og eftirhtsmanni? Ekki læra að
lesa, ekki gifta sig og vera seldur hverj-
um sem er hvenær sem er?15 Honum
hefði kannski lika bmgðið ef hann heföi
ekki fengið laun fyrir vinnuna, sem hann
heföi ekki fengið að velja sér og heföi
hvorki mátt bjóða sig ffam til þings, né
forsetaembættis.
Þrællinn hafði semsagt engin réttindi
og var algerlega háður eiganda sínum.
Þar skiptir Htlu hversu mikið ljúfmenni
eigandinn var, þrælhnn var jafh réttlaus
eftir sem áður. Þetta kemur vel ffam í
bókinni Kofa Tómasar frænda, sem kom
út árið 1852, eftir að hafa birst sem ffam-
haldssaga í blaði árið áður. Bókin, sem
hafði mikil áhrif á skoðanir manna um
allan heim (en var bönnuð í Suðurríkjum
Bandaríkjanna), var byggð á frásögn
Frederick Douglass komst til meiri
metorða en flestír negrar. Arið 1852 var
hann fenginn til að halda ræðu á þjóð-
hátíðardaginn 4. júlí, í Rochesterborg í
New Yorkríki. Þá sagði hann meðal
annars:
Engin þjóð á jarðríki er sek unr
hneykslanlegra og blóðidrifhara athæfi
en sú bandaríska er nú á þessari
stundu.17
Það er auðséð á þessum orðum, auk þeirrar
staðreyndar að Douglass var strokuþræh,
sem þekkti þrælalíf af eigin raun, að
hann hefhr ekki álitið þræla hamingju-
sömustu verur á jarðríki.
Þrælavinna
Þrælar risu stundum upp og þeir struku
stundum. En líklega hafa þeir helst sýnt
andúð sína í verki með því, að vinna Ula.18
Þar að auki er staða þrælsins í svo ríg-
föstum skorðum, að hann hefur hda
SAGNIR 107