Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2009, Síða 64

ARNFRÍÐUR GUÐMUNDSDÓTTIR OG HJALTI HUGASON
dulið og ísmeygilegt ranglæti sem viðgengst á með-al okkar og þarf að
afhjúpa.
Það er meðal annars í smiðju þessarar pólitísku guðfræði sem \áð telj-
um að leita beri að tækjum og tólum til guðfræðilegrar greiningar á þ\i
ástandi sem við búum við á íslandi í kjölfar hrunsins haustið 2008. Frá
þeim sjónarhóH má halda því ffam að ástandið hér á landi sé afleiðing þess
að þeir sem voru áhrifamestu gerendumir í þjóðh'fi okkar á undanfömum
árum skeyttu ekki um hina góðu sköpun Guðs og ábyrgð sína innan henn-
ar. Þeir fóm með það sem þeim var trúað fyrir sem feng sinn og deildu og
drottnuðu með hörmulegum afleiðingum. Því má h'ta svo á að hrunið sé,
að guðfræðilegum skilningi, afleiðing þess að syndin kom til og spilltd
hinni góðu sköpun.
Hér á eftir munum við brjóta þau guðffæðilegu hugtök til mergjar sem
við teljum mikilvæg til að öðlast víðtækari sldlning á ástandinu en mögu-
legt er að ná með aðferðum lögffæði eða hagffæði sem þó em að sjálfsögðu
hka nauðsynlegar til að greina aðstæðurnar.
Gjöf Gnös - ábyrgð okkar
Að okkar skilningi er það mikilvægt hlutverk guðfræðinnar að leggja sitt af
mörkum við að afhjúpa misnotkun valds sem hefur tryggt ákveðnmn hópi
forréttindi. Sem dæmi um shka valdbeitingu hér á landi má nefua einka-
væðingu bankanna sem margt bendir til að hafi mótast af póhn'skum
tengslum og hagsmunum ffemur en faglegum sjónarmiðum og þjóðarhag.
Eins virðist lagaumhverfi hafa verið sniðið að hagsmunum hinna einka-
væddu banka og umsvifamikilla fjármagnseigenda. Islenska kerfið umbun-
aði greinilega stórtækum fjármálamönnum og tók hagsmuni fárra ffam
yfir hagsmuni þöldans.
Hugtakið hroki eða hybris getur varpað ljósi á þetta ástand. Það gegnir
veigamiklu hlutverki í guðfræðinni og tjáir þann veruleika að manneskjan
telur sig yfir það hafna að þurfa að taka tillit til annarra, hvort sem það er
Guð, náunginn, samfélagið í heild eða náttúran sem í hlut á.11 Þegar hroki
ræður för er gengið út ffá því að maðurinn sé sinn eigin skapari og þurfi
ekki að standa skil á gerðum sínum. Andspænis hrokanmn er mildlvægt að
stilla upp sköpunartrú gyðing-kristinnar trúarhefðar, sem lítur svo á að
maðurinn sé skapaður karl og kona í mynd Guðs og sé falið að gegna
11 Babelstuminn er eitt af táknum Biblíunnar fyrir hroka mannsins. Sjá lMós 11.1-
9.
1
Ó2