Frjáls verslun - 01.04.2014, Blaðsíða 26

26 FRJÁLS VERSLUN 4. 2014
Vikurnar í maí og fyrri hluta júní 2014 voru rólegar á alþjóðlegum hlutabréfa­
markaði. Verð hefur hækkað lítið
eitt víða í kauphöllum þessar vikur
í dræmri veltu og liggur að jafnaði
um 5% ofan við upphafsgildi
ársins. Sterkustu kauphallir eru
áfram á Wall Street, í Frankfurt,
London og á Indlandi en verð á
hrávörum og málmum er áfram
veikt. Á gjaldeyrismarkaði er verð
á Bandaríkjadollara og evru um
1% frá gildum sínum fyrir sex
mánuðum.“
Sigurður B. Stefánsson segir að
fáeinar vikur á fjármálamarkaði án
stórviðburða eða mikilla verð ­
breyt inga séu ekki saga til næsta
bæjar. „Ríkari ástæða er til að
hafa áhyggjur af undirliggjandi
efnahagsástandi sem miklu
ræður um hækkun á verði hluta­
bréfa til langs tíma. Um miðjan
júní varaði Alþjóðabankinn við því
að hagvaxtarhorfur væru lakari
nú en álitið var. Slæmt veður í
Bandaríkjunum í vetur og vor,
ástandið í Úkraínu, skuldavandi
á vissum sviðum í þjóðarbúskap
Kínverja og hækkandi vextir
á alþjóðlegum markaði eru á
meðal helstu ástæðna og hefur
bankinn lækkað spá sína um
vöxt heimsframleiðslu í 2,8% árið
2014 úr 3,2% frá janúar sl. Horfur
í nýmarkaðsríkjum eru lækkaðar
úr 5,3% í 4,8% þrátt fyrir að
7,6% vöxtur í Kína sé óbreyttur. Í
júnískýrslu Alþjóðabankans segir
að til að bæta kjör 40% jarðarbúa
sem við lökust lífskjör búa þurfi
meiri hagvöxt.
Tónninn í maí­ og júnískrifum
Alþjóðabankans og Alþjóðagjald­
eyrissjóðsins hefur breyst frá
janúar 2014. Þá var þess vænst
að vöxtur heimsframleiðslu ykist
úr 2,4% árið 2013 í 3,2% í ár og
síðan 3,4% og 3,6% árin 2015 og
2016. Framlag til aukningar kæmi
einkum frá sterkum iðnríkjum sem
væru að rétta úr kútnum. Nýjustu
tölur frá Bandaríkjunum standa
naumast undir slíkum væntingum.
Hægagang á hlutabréfamarkaði
er að rekja til þeirra blika sem á
lofti eru í heimsbúskapnum um
mitt ár 2014. Sumarið er ekki
auðveldur tími í hlutabréfum.
Skort söluhlutfall í kauphöllinni í
New York – hlutfall hlutabréfa sem
fengin eru að láni og síðan seld í
von um endurkaup á lægra verði
– náði hæsta gildi í fimm ár í fyrri
hluta júní 2014. Sú mælistika er
ekki áreiðanleg en vísar til að gott
er að fara að öllu með gát næstu
vikurnar.“
Gott er að fara að öllu
með gát
SiGuRðuR B. StEFánSSon
– hagfræðingur hjá hagfræðideild
Landsbankans
ERLEND
HLUTABRÉF
Dow Jones síðustu tólf mánuðina.
FYRIRTÆKJA-
REKSTUR
Það fór ekki með hávaða í gegnum þingið árið 1989 frumvarpið um breyt­
ingu á lögum nr. 63 frá 31. maí
1979 um skipan gjaldeyris­ og
viðskiptamála flutt af Guðmundi
G. Þórarinssyni og Inga Birni
Albertssyni.
Það hefur furðað mig hvað
þetta hefur fengið litla umræðu
eða rannsóknir þar sem ég tel
þetta einn mesta áhrifavald
varðandi nútímaverslunarhætti
á Íslandi. Fyrir þessi lög var öll
fjármögnun innflutnings háð
víxlakvótum í viðskiptabönkum
og þar var ekki rétt gefið og
SÍS, sem hafði einn bankastjóra
af þremur í Landsbankanum,
naut verulegra forréttinda.
Forstjórar heildverslana sátu
á biðstofu bankastjóra einn til
tvo morgna í viku til að ýta á
eftir víxlakaupum, verðmætustu
starfsmenn fyrirtækjanna.
Í Seðlabankanum var tíu manna
deild sem tók afrit af öllum
gjaldeyrisumsóknum sem voru
í fjórriti með kalkipappír, jafnvel
kaupum á tímaritum, og þessu
var öllu haldið til haga.
Þegar pöntuð var vara að utan
var ekki hægt að tollafgreiða
hana nema borga fyrst erlendu
upphæðina í banka og þar var
flöskuhálsinn. Hverjir höfðu
aðgang að fjármagni?
Þá voru vörusendingar litlar
og óhagkvæmar. Heildverslanir
voru gjarnan með lítinn lager í
kjallaranum þar sem þær voru
staðsettar. Vörulagerinn var að
mestu í geymslum skipafélag­
anna sem voru gjarnan í gríni
kallaðar Hótel Saga vegna hás
geymslukostnaðar.
Allt í einu var ekki lengur
spurning um víxlakvóta, pólítísk
sambönd í bankakerfinu eða
aðra fyrirgreiðslu heldur hvort
hægt væri að selja það sem flutt
var inn. Magnvörukaup í gámum
urðu algeng, nútímavöru­
geymslur risu við heildverslanir
og víxladeildir viðskiptabank­
anna skruppu sam an. Þetta
stórlækkaði vöruverð til neyt ­
enda og samkeppnin jókst og
auðveldara var með nýliðun í
greininni.
Samkeppnisaðstaða fortíðar­
innar gjörbreyttist og SÍS átti
ekki lengur neina framtíð,
enda hrundi fyrirtækið upp úr
þessu. Væri þetta ekki fróðlegt
rannsóknarefni fyrir viðskipta­
deildir háskólanna?“
Afnám bankastimplunar
áRni ÞÓR áRnASon
– stjórnarformaður oxymap ehf.
Álitsgjafar