Frjáls verslun - 01.04.2014, Blaðsíða 85

FRJÁLS VERSLUN 4. 2014 85
kynferðisafbrot. Okkur er ljóst
að sumum þótti kirkjan reyna
að þagga málið niður á sínum
tíma. Samt held ég að hvar sem
slík mál hefðu komið upp hefðu
allir átt í vandræðum með að
takast á við þau, menn bara
kunnu það ekki.“
Skyldur gagnvart
þjóðinni
Í heild metur Agnes stöðu
þjóðkirkjunnar býsna sterka
og nefnir að í þjóðaratkvæða-
greiðslu til stjórnlagaráðs 2012
hafi meirihluti fólks samþykkt
ákvæði um þjóðkirkju í
stjórnarskránni. „Almenningi
líkar það fyrirkomulag að
eitt trúfélag hafi sérstöðu –
ekki forréttindi – og skyldur
gagnvart þjóðinni umfram
önnur trúfélög,“ segir hún.
Henni finnst þó merkilegt
að þegar spurt er í könnunum
um traust á stofnunum
þjóðfélagsins kemur oftar en
ekki í ljós að fólk vantreystir
þeim, þar með talið þjóð kirkj -
unni, og einblínir þá á yfirstjórn
hennar og Biskupsstofu. Hins
vegar sýni sig í könnunum
að fólk treystir kirkjunni í
nærsamfélaginu mjög vel,
þótt fréttir í fjölmiðlum snúist
sjaldn ar um hana og það
mikla og góða starf sem þar
fari fram. „Við megum aldrei
missa sjónar á því að koma
boðskapnum á framfæri. Ef
við efumst um að hann sé
þess virði erum við komin út
á hálan ís. Boðskapurinn er
sameiginlegt verkefni okkar
allra og á það lagði ég áherslu á
prestastefnunni.“
Til marks um breytt viðhorf
í nútímanum vísar Agnes í
orðalag sem margir viðhafa í
daglegu tali; þeir eru að fara að
skíra barnið sitt, jarða mömmu
sína og þar fram eftir götunum.
„Vilji fólks til að gera allt sjálft
er svo mikill að það er eins
og því finnist veikleikamerki
að þiggja þjónustuna. Flestir
hafa ríka sjálfsbjargarviðleitni,
en lífið er bara með þeim
hætti að við þurfum hvert á
öðru að halda. Þrátt fyrir van -
traust á stofnunum held ég
að flestir sem njóta þjónustu
þjóðkirkjunnar séu ánægðir
og vilji hafa þjónustuna áfram.
Því er ekki að leyna að margir
hafa sagt sig úr þjóðkirkjunni,
kannski af því að hún er eina
stofnunin sem beinlínis er
hægt að segja sig úr, fólk vill
vera frjálst og óháð. Þeir eru
þó færri en af er látið miðað
við umræðuna, sem helst
virðist borin uppi af fólki í
lífsskoðunarfélögum eða utan
trúfélaga. Að vísu eru álíka
margir í þjóðkirkjunni núna og
fyrir um tíu árum, pró sentu-
talan er þó lægri, sem helgast af
því að þjóðinni hefur fjölgað.
Bak við tölurnar liggja engar
rannsóknir, til dæmis hversu
margir hafa flust úr landi og eru
þar með sjálfkrafa afskráðir.
Mér finnst áhyggjuefni hversu
margir láta ekki skíra börn sín
vegna þess að með skírninni
lýsa foreldrar því yfir að
þeir vilji hafa Guð með sér
í uppeldinu og að barnið sé
guðsbarn.“
Aðskilnaður ríkis og
kirkju
Agnes viðurkennir að fjár -
hags vandinn sé mikill og
kannski mesti vandi sem
kirkjan eigi við að etja, en
sama gildi reyndar um flestar
stofnanir sem og marga í
þjóðfélaginu. Við blasi að
ekki sé hægt að halda úti eins
öflugu kirkjustarfi og áður enda
hafi sóknargjöldin verið skert
25% meira en niðurskurður
stofnana ríkisins. „Einnig
hefur samningur ríkisins við
þjóðkirkjuna frá 1997 ekki
haldið vegna þeirra sérstöku
aðstæðna sem sköpuðust
í kjölfar hrunsins 2008.
Samn ingurinn, svokallaður
kirkjujarðasamningur, á rætur
til ársins 1907 og gekk út á
að þjóðkirkjan afhenti ríkinu
600 jarðir, sem ríkið greiddi
síðan kirkjunni arð af og
gerði fólki kleift að kaupa eða
leigja. Níutíu árum síðar voru
jarðirnar skráðar og gerður nýr
samningur um að ríkið greiddi
laun 138 presta, 18 stöður á
Biskupsstofu og að ákveðin
upphæð rynni í sjóði, sem
tilgreindir voru í samningnum.
Núna greiðir ríkið aðeins laun
106 presta. Þótt við leggjum
mikla áherslu á að forðast
uppsagnir höfum við þurft að
fækka um 14 stöður, hinar 18
höfum við reynt að fjármagna
með eignasölu og ýmiss konar
hagræðingu,“ útskýrir Agnes.
Hún telur líklegt að fáum
sé kunnugt um tilvist kirkju -
jarðasamningsins eða – ef út
í það væri farið – að vegna
hans sé þjóðkirkjan ekki á
fjárframlögum frá ríkinu.
Aukinheldur segir hún að
með fyrrnefndum samningi
hafi orðið aðskilnaður ríkis
og kirkju, því þegar hann var