Frjáls verslun - 01.04.2014, Blaðsíða 30

30 FRJÁLS VERSLUN 4. 2014
GÍSLi KRiStJánSSon
– blaðamaður
STJÓRNUNAR-
MOLI
Eru konur öðruvísi stjórnend 0ur en karlar? Þetta er spurning sem
oftast á síðari tímum er svarað
játandi. Konur eru tilfinninga -
næmari, þær leita frekar mála ­
miðlana en karlar og þær taka
oftar tillit til mannlegra sjónar ­
miða. Nú, og svo er líka til alveg
þveröfug mynd af konunni í
stjórnunarstöðunni: Hún er hörð
í horn að taka; valtar yfir fólk og
lætur eigin metnað ráða för. En
þá er bent á marga karlkyns­
stjórnendur, sem hafa sömu kosti
og sömu galla.
Í Svíþjóð hafa þrjár fræðikonur
nýverið reynt að komast að hinu
sanna í þessu máli. Þetta eru
þrjár sjálfstæðar rannsóknir sem
allar leiddu til nokkurn veginn
sömu niðurstöðu. Frá þessu er
sagt í stjórnunarritinu Chef. Og
niðurstaðan er að það er fyrst og
fremst vinnumarkaðurinn sem er
kynskiptur en starfshættir stjórn­
endanna mótast síður af kyni.
Þetta er að sjálfsöðu mikil einföld­
un en niðurstöður rannsóknanna
eru í stórum dráttum þessar:
1. Kynskipt stjórnun.
Vinnustaðir þar sem konur
eru oftast stjórnendur
lúta öðru skipulagi en
vinnustaðir karlanna.
Þetta kemur fram í því að
konur stýra oftar en karlar
stofnunum á sviði umönn­
unar og menntunar. Þær
stýra öldrunarheimil um og
skólum en karlanir eru í
tæknigreinunum. Tölfræðin
sýnir að þetta er meigin­
skiptingin þótt undan­
tekningar séu margar.
2. Meira álag á konunum.
Konur í stjórnunarstöðum
stýra oft stærri hópum
starfsmanna er karlarnir
og þær verða oft að sæta
meira aðhaldi í rekstri. Á
það er bent að kona í stjórn­
unarstöðu á opinberri stofn­
um þarf stundum að stýra
fimmtíu manna vinnustað
– karl í tæknigreinum stýrir
sjaldan meira en tíu til
fimmtán manna vinnuhópi.
Og konur eru oftar hjá hinu
opinbera og þar er aðhald
og niðurskurður meira
áber andi en í einkageiran­
um. Það koma stöðugt
nýjar kröfur um aðhald.
3. Flatur valdapíramíði.
Einkafyrirtæki lúta oftast
mjög ströngu skipulagi –
sérstaklega þau stóru. Þau
eru deildaskipt og ákvarð­
anataka oft í mörgum
þrepum upp til faglegs
forstjóra og faglegrar
stjórn ar. Konurnar verða
oftar að leysa vandamálin
sjálfar á staðnum.
Yfirstjórnin hjá þeim er oft
pólitísk og ákvarðanataka
þar flöktandi og tilviljana­
kennd. Það er léttara að
stýra tæknideild í stóru
fyrirtæki en elliheimili og
það er oftast svo að karl­
inn er yfir tæknideildinni en
konan yfir elliheimilinu.
Niðurstaðan er því sú að í
stjórnunarstöðum kvenna reynir
oftar á tilfinningar; konur verða
oftar en karlar að sigla milli skers
og báru því æðstu stjórnendur
hjá þeim vita ekki hvað þeir vilja;
og þær stýra oftar stofnunum
þar sem mannleg samskipti ráða
úrslitum um árangurinn. Þetta
getur verið upphaf mýtunnar um
að konur séu öðruvísi stjórnendur
en karlar.
Eru konur öðruvísi?
Thomas Möller segir að tvær nýlegar bækur um árangursfræði hafi velt
upp spurningunni um dugnað
og frumkvæði innflytjenda.
„Í nýlegri bók Megan Acardle,
The upside of down; bouncing
back in business and life, hvetur
hún alla til að nýta hvert áfall
sem tækifæri. Bakslag í einkalífi
og vinnu færir fólki oft nýja
sýn á málin og býr til tækifæri
fyrir framtíðarvöxt og árangur.
Stundum þarf að líta fram hjá
hefðbundum og viðurkenndum
sannleika og gera eitthvað sem
enginn hefur reynt áður.
Megan nefnir afkomendur
inn flytjenda í Bandaríkjunum
sem dæmi. Forfeður þeirra flúðu
heim kynni sín í Evrópu og Asíu,
oftar en ekki frá skuldum, skorti
á jarðnæði eða misheppnuðum
samböndum. Með því að fagna
áhættunni, sýna frumkvæði og
viðurkenna mistök byggðu þau
ríkasta land í heimi.
Í bókinni The triple package,
what really determines success
eftir Amy Chia og Jed Rubenfeld
er fjallað um þau þrjú atriði sem
ákveða árangur hjá fólki í hópi
innflytjenda og hjá minnihluta-
hópum. Þetta fólk hefur oftar en
ekki ákveðna sannfæringu um
yfirburði, óöryggi sem hvetur til
frumkvæðis og hæfileika til að
þrauka í mótlæti.
Innflytjendur virðast hafa þessa
hæfileika. Dæmi um slíkt er góð
frammistaða, úthald og seigla
Kúbverja, Asíufólks, gyðinga
og mormóna í Bandaríkjunum
sem eru í mörgum tilfellum með
þre­ eða ferföld meðallaun fólks
þar. Svipaða sögu má segja um
marga innflytjendur á Íslandi
sem sýna drifkraft í fyrirtækja­
rekstri, sérstaklega á sviði veit ­
ingarekstrar. Í bókunum báðum
er talað um að frumkvæði ein­
kenni þetta fólk sem sé almennt
tilbúið að byrja upp á nýtt þrátt
fyrir að vera oft „outsiders“ í sínu
landi.“

tHoMAS MöLLER
– framkvæmdastjóri Rýmis
STJÓRNUN
Innflytjendur spjara sig
oft betur en aðrir
Álitsgjafar
Í Svíþjóð hafa þrjár
fræðikonur nýverið
reynt að komast að
hinu sanna í þessu
máli. Þetta eru þrjár
sjálfstæðar rannsóknir
sem allar leiddu til
nokkurn veginn sömu
niðurstöðu.