Frjáls verslun - 01.04.2014, Page 79

FRJÁLS VERSLUN 4. 2014 79
sem kom mér mest á óvart í
uppgjörinu við bankahrunið
á sínum tíma var hvað djúpt
var á siðferðilegri hugsun í
við skiptalífinu. Það er ekkert
sjálfgefið að fólk hugsi um sið -
ferðilega ábyrgð sína nema það
hafi tamið sér það eða það sé
hluti af starfi þess og menntun.
Fólk þarf að gefa sér tíma til
yfirvegunar um siðferði leg
atriði og ég er sann færð um að
þegar fólk tekur sér slíkan tíma
verða ákvarðanir vandaðri til
lengri tíma litið.“
Hvar hafa Íslendingar raðast á
lista þegar siðferði og heiðar­
legt viðskiptaumhverfi er borið
saman á milli þjóða?
„Mér finnst varasamt að vera
með stórar yfirlýsingar um
siðferði fólks og þjóða og þeg -
ar kemur að samanburði er
spurningin sú hvaða þjóðir
við höfum í huga. Á lista um
spillingu voru Íslendingar
lengi vel í hópi þjóða þar
sem spillingin er minnst en
svo kom hrunið og þá fóru
menn að velta fyrir sér þeim
mælikvarða sem lagður var
til grundvallar því mati. Hann
miðast fyrst og fremst við
reynslu fólks af mútum og við
vitum að þær tíðkast ekki hér
á landi, en við glímum kannski
við ann ars konar vandamál sem
tengist frekar fámenninu og
hvernig fólki er hyglað vegna
fjölskyldu- og vinatengsla eða
stjórnmálaskoðana. Við slíkar
aðstæður getur verið erfitt að
komast inn í ráðandi hóp á
eigin verðleikum. Í samanburði
við okkar helstu nágrannalönd
eigum við örugglega margt
ólært þótt ég sé viss um að víða
um heim sé viðskiptasiðferðið
lakara en hér. Mestu skiptir þó
að við svörum því sjálf hvernig
við viljum vera og hvernig
viðskiptasiðferði við viljum að
hér sé við lýði. Þetta er eins í
persónulegu lífi. Þá er spurningin
ekki hvort við erum skárri en
næsti maður eða hvort við getum
bent á einhvern sem hegðar
sér verr en við, heldur skiptir
mestu hvernig við viljum vera,
hvernig við viljum vera metin.“
Hvaða áhrif hefur tækni bylt ­
ingin í fjarskiptum, í tölv ­
um, símum og á samfélags ­
miðlum haft á siðferði ungs
fólks og fjölmiðlaumræðuna?
„Tæknin hefur haft mikil áhrif
á samskipti okkar og samfélag.
Eins og gjarnan er um tækni -
framfarir eru áhrifin bæði góð
og slæm. Við getum haft meiri
samskipti og við miklu fleira
fólk bæði heima og í öðrum
löndum. Tæknin styrkir okkur
því og gerir okkur betur kleift
að byggja upp tengslanet.
Nei kvæðu áhrifin eru þau að
samskiptin verða í auknum
mæli í gegnum tæki í staðinn
fyrir að fólk hittist augliti til
aug litis sem aftur getur haft
þau siðferðilegu áhrif að fólki
hættir til að missa tengsl við
afleið ingar orða sinna. Það
virðist vera auðveldara að
segja særandi hluti við fólk í
tölvupósti eða á netinu, nokk -
„Mér finnst varasamt
að vera með stórar
yfirlýsingar um
siðferði fólks og
þjóða og þeg ar kemur
að samanburði er
spurn ingin sú hvaða
þjóðir við höfum í
huga.“
Salvör nordal, forstöðumaður Siðfræðistofnunar Háskóla Íslands.