Tímarit Máls og menningar - 01.04.1946, Side 42

32
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
og ekki mynduðu þjóðríki fyrr en seint og síðar meir. Þjóðhöfð-
ingjar miðríkisins Kína færðu öldum saman út landamæri ríkisins.
Min menningarlitlu nágrannalönd þess urðu kínversk skattlönd.
Um Kristsfæðingu náði hið himneska ríki Kínakeisara yfir allt
meginland Austurasíu. Kínverjar dýrkuðu keisara sinn sem guð og
nefndu hann son himinsins. Annars er bezt að taka það fram, að
Kínverjar eru litlir trúmenn og hafa um þrjár árþúsundir verið allra
manna umburðarlyndastir í trúmálum. Meginþorri þeirra tilbiður
enn í dag forfeður sína. Kína hafði um Kristsfæðingu náð þeim
landamærum, sem það hefur enn í dag að mestu. Það er talið, að
þá hafi búið fimmtíu til sextíu milljónir manna í ríkinu. Rómaveldi,
sem á sama tíma drottnaði yfir öllum miðjarðarhafslöndunum, mun
hafa haft á sama tíma fimmtíu og fimm milljónir íbúa.
Rómaveldi náði þá frá Efrat að Atlanzhafi, Kína frá Gulahafi til
Himalajafjalla. A milli þessara tveggja ríkja lágu hin voldugu ind-
versku furstadæmi í Hindústan og stórveldi Partakonungs í Persíu
og Mesópótamíu. Allt það, sem lá norðar eða sunnar þessu ríki, var
byggt hálfvilltum eða alvilltum þjóðum. En í fyrsta skipti mannkyns-
sögunnar hafði myndazt samfellt menningarsvæði, sem náði frá At-
lanzhafi til Kyrrahafs. Um tíma var fremur friðsamlegt í menning-
arheimi. Hinar siðuðu þjóðir hófu viðskipti hver við aðra, og róm-
verskir og kínverskir kaupmenn verzluðu sín á milli á mörkuðum
Persíu og Miðasíu.
Þá fyrst fengu vestrænir menn hugmynd um hið mikla ríki í
austri. Hinar langvarandi styrjaldir, sem brátt hófust milli Parta
og Rómverja, gerðu það að verkum, að öll viðskipti Kínverja og
Rómverja hættu og Kína gleymdist aftur meðal vestrænna þjóða.
En á miðöldum höfðu Arabar mikil skipti við Kínverja og lærðu
mikið af þeim, sem þeir síðar kenndu vesturlandamönnum.
Kínaveldi stóð af sér allar þær raunir, sem orðið hafa öðrum
ríkjum að grandi: Styrjaldir og stéttabaráttu, hallæri og hungurs-
neyð og árásir villtra hirðingjaþjóða, sem oft sóttu á ríkið að norð-
an og vestan. Það var ekki fyrr enn á síðari hluta miðalda, að
mongólskar hirðingjaþjóðir frá Miðasíu lögðu Kína undir sig.
Mongólar höfðu þá komið sér upp feikna ríki, alla leið frá Vislu
í Póllandi til Kyrrahafs.