Tímarit Máls og menningar - 01.04.1946, Side 111

UMSAGNIR UM BÆKUR
101
er Gentiana-sérfræðingur Svía, docent Harry Smith, telur. Og mér dettur ekki
í hug að vega þekkingu hans á móti kunnáttu Guðna Guðjónssonar.
Guðni segir: „Engin mynd er í Flóru Islands nema af íslenzkum plöntum".
Þetta er vísvitandi rangt. Allir geta séð sjálfir, að meirihluti myndanna í
Flóru íslands er af erlendum uppruna. Þegar smástafir eru við smámynda-
hluta án skýringa, getur hver og einn séð, að hér er um erlendar myndir að
ræða, gerðar í öðrum tilgangi en þar. En þær eru ekkert verri fyrir það. Þegar
Guðni gerir þá athugasemd, að myndum af tegundum sömu ættkvíslar (t. d.
Cardamine) sé dreift á margar blaðsíður, lætur hann eins og þetta sé eins-
dæmi hjá mér og sprottið af einhverri glæpsamlegri hneigð. Af „typografisk-
um“ ástæðum er þetta gert í flestum nýjum flórum, og meðal annars í bók
Lids, sem Guðni segist hafa rannsakað svo nákvæmlega. Ef myndirnar hefðu
verið öðruvísi á blöðum bókarinnar, hefði honum auðvitað ekki líkað það
heldur og gert athugasemdir um „ósmekklegan frágang“ á þeim í staðinn. En
annars er ég sammála lionum um, að það hefði verið æskilegt, að myndir af
tegundum sömu ættkvíslar hefðu verið saman á blaði, alveg eins og á sér stað
á flestum síðum bókarinnar, en slíkt er hægt að segja án skætings.
Það er skýrt tekið fram í formála bókarinnar, sem Guðni hefur sennilega
ekki haft tíma til að lesa, að allar upplýsingar um fundarstaðina séu mjög
ónákvæmar, enda vita allir, að í raun og veru er ísland illa rannsakað í grasa-
fræðilegu tilliti. Samt varð Guðni að hella úr sér yfir þessar ónákvæmu upp-
lýsingar, en ég hef sterkan grun um, að þær athugasemdir séu runnar undan
öðrum rifjum en hans, því að honum er ekki einu sinni jafn kunnugt og mér
um fundarstaði íslenzkra jurta. Þó fer því fjarri, að ég sé neitt sérstakt „fund-
arstaðatröll".
Guðni Guðjónsson nefnir vísindi á nokkrum stöðum í sambandi við dóm
sinn um suma hluta „íslenzkra jurta", þótt honum sé jafn kunnugt um það
og mér, að alþýðlegar handbækur til aðstoðar við ákvarðanir almennings á
jurtum og dýrum eiga ekkert fremur skylt við vísindi en grein hans sjálfs. Þó
að einu undanteknu, og það eru latnesku nafngiftirnar, sem ætíð hljóta að
hafa vísindalegt og alþjóðlegt gildi, og á þeim veltur meira en nokkru öðru í
slíkri bók, ef erlendir sérfræðingar vilja nota hana sér til aðstoðar við rann-
sóknir sínar. Á því sviði standa „Islenzkar jurtir" án efa framar öllum öðrum
ritum um íslenzkt jurtalíf, meðal annars vegna þess, að þær eru yngri en allar
aðrar slíkar bækur og hafa því meiri möguleika en hinar til að vera nýtízku,
enda leggur Guðni það ekki á sig að fara út á hinn hála ís nafngiftanna, því
að þar er erfiðara að koma við hinum mörgu gífuryrðum og blaðamannamáli.
Þó er enginn efi á, að hægt er að deila um viss atriði á þessu sviði bókarinnar,
því að reglur nafngiítanna eru svo gerðar, að stundum getur verið erfitt að
fylgja þeim í hvívetna. Annars furða ég mig á, að Guðni skyldi ekki ausa úr
skálum reiði sinnar yfir einhver deiluatriði viðvíkjandi latnesku nöfnunum,
en þar eð engir hvíslaranna hér heima höfðu gert það, er þetta kannski eðlilegt.
Undrun vekur, að hann skuli gerast svo frakkur, að reyna að telja almenn-