Tímarit Máls og menningar - 01.04.1964, Page 43

lenzka Ijóðlist, og er það einn lykill-
inn að skilningi á kvæðum Davíðs
Stefánssonar. Hulda og fleiri skáld á
undan honum höfðu bergt af þessum
brunni, en með kvæðum Davíðs öðl-
aðist þj óðvísan líf að nýj u, tónn henn-
ar heyrðist aftur í íslenzkum kveð-
skap.
En íslenzk náttára er eigi síður en
þjóðvísan ein af uppsprettulindunum
í ljóðum Davíðs Stefánssonar. Það
má segja að hvert og eitt þeirra beri
einhvern svip af náttúru, séu eins og
gneistar af eðli hennar, beri svip af
fossi og brimi, þýðvindum og flugi
fugla. Hin íslenzka náttúra er eins og
öll komin á hreyfingu í ljóðum Dav-
íðs. Þar sem áður voru fjölmargar
fagrar lýsingar á náttúrunni, alla leið
frá dögum Jónasar, í ljóðum Stein-
gríms og annarra, þá er það ekki fyrr
en hér að kvæðin sjálf taka á sig
mynd af lífshræringum náttúrunnar
og veðrabrigðum í lofti. Hugur skálds-
ins sjálfs er orðinn eins og hafið á
hreyfingu, vængj aþytur í lofti, straum-
bylgja á vatni, og Ijóðin hið sama.
Þessi eðlisskyldleiki við náttúruna,
sem Einar Benediktsson hafði flutt
sem boðskap í ljóðum sínum, endur-
speglast og endurhlj ómar margvíslega
hjá Davíð, og eins þótt hann hafi ekki
frammi neinar náttúrulýsingar. Á síð-
ari árum breyttist viðhorf hans í sj álf-
ráða náttúrudýrkun og hann leitaðist
við að lifa sig inn í hana og sækja til
hennar kraft og frið. En í fyrstu
Og þó kom til mín þjóðin öll
ljóðabókum hans skipar náttúran
ekki eins mikið rúm og síðar, ekki
sem yrkisefni, en hún er engu síður
eins og aflvakinn í huga og hjarta
skáldsins, svo að Ijóðin bera svip-
brigði hennar og mynd, náttúran og
hugarheimur skáldsins eru á einhvern
dulúðugan hátt eitt og hið sama.
En þó er svo um skeið að það er
ekki náttúran, ekki heldur þjóðvísan,
því síður menningarerfðirnar, sem
tók sér vald yfir Davíð Stefánssyni
og ljóðum hans og skapaði honum
örlög og leiddi hann til öndvegis i
íslenzkri ljóðlist og opnaði honum
æfintýralöndin og færði honum ofur-
gnægð æskunnar og býr honum þær
vinsældir sem hann hlaut.
Það er sagt að fyrir komi að menn
hitti á óskastund, og til eru óskastein-
ar sem menn þurfa ekki annað en
leggja undir tungurætur sér til að fá
allt uppfyllt sem þeir óska sér. Mun
ekki Davíð hafa hitt á slíka óskastund
með Svörtum fjöðrum. Það er líka
talað um örlagastundir þjóða, og þær
stundir hafa gerzt í sögu íslands.
Fjölnir var undursamleg örlagastund.
Með þessum orðum er ég raunar að-
eins að leiða huga ykkar að tengslum
skáldsins við samtíð hans. Það er eng-
in leið að skilja ljóð Davíð Stefáns-
sonar, þá nýjung sem í þeim fólst né
hrifninguna er þau vöktu, nema sjá
þau í ljósi þeirra tíma er í senn sköp-
uðu Davíð og hann sjálfur varð full-
trúi fyrir og gaf mál í Ijóði.
3tmm
33