Tímarit Máls og menningar - 01.04.1964, Síða 47

hversu ljóð Davíðs eru einföld og
laga sig í breytilegri mynd eftir efni
og geðhrifum, að hann hafi lítið
vandað til þeirra eða lítið fyrir þeim
haft og ekkert hugsað um formið.
Oðru nær. Þessi lifandi frjálsu mynd-
breytilegu kvæði hafa einmitt það
form sem þeim er ætlað, í samhljóðan
við eðli þeirra, stefnu og tilgang að
vera uppreisnin, að þola engan myrk-
við, enga tilgerð né líkingahröngl,
engan stirðleik, heldur kvika af lífi,
vera tungutak hins mælta máls, vera
mynd hins leiftrandi elds eða berast
sem niður úr fjarska, vera samtendr-
aðar svipmyndir af hug og heimi.
Eins og náttúran er á hreyfingu í ljóð-
um Davíðs Stefánssonar, eins er þjóð-
lífið, þau endurspegla og vekja í kvik-
um myndum hræringar þess, óskir og
vonir. Söngur hinna snauðu er eins
og þungur niður, en fagnaðarbland-
inn, frelsarinn er fæddur og heldur
innreið sína í borgina, þeir standa
við borgarhliðin og bjóða hann vel-
kominn, þótt þeim sé bönnuð inn-
ganga. Efnið skapar formið eftir sér,
það er formbylting þess tíma, og allra
tíma. Straumarnir flæða saman,
straumar í brjósti skáldsins og
straumar tímans, úthafið og hans eig-
in sál. Og það eru faðmlög þessara
strauma sem skapa alla gleðina, hin
heitu geðhrif, hinar síkviku myndir
í ljóðum hans. Þetta er æskan og köll-
unin.
Það vill svo vel til að við eigum
Og þó kom til mín þjóðin öll
kvæði eftir Davíð þar sem í rauninni
allt er sagt um köllun hans og það
sem gerðist, þegar straumar tímans
og sál hans áttu leið saman, og hér
var reynt að lýsa, það tímabil sem
þjóðlífið flæddi inn til hans og magn-
aði hug hans og gaf honum hljóminn
í strengina. Ekki veit ég hvort menn
hafa tekið eftir þessu kvæði. Það er
mjög látlaust. Hann er þroskaður er
hann yrkir það. Það er í kvæðabók
hans í byggðum og heitir Á sjávar-
hömrum:
Ef lífið hefur læst þig inni og grafið
í lágu hreysi, þá kom þú og fylgdu mér.
Ég beið þín til að benda þér út á hafið,
sem breiðir hyldjúpan faðminn móti þér.
Við skulum nema staðar á hamrinum háa
og horfa þaðan út yfir djúpin blá,
hlusta á brimið og brjósthvelfda máva,
sjá bátana litlu og skipin sigla hjá.
lnn í hamrana skerast skínandi vogar.
Af skeijum og perlum eru djúpin full.
Þú ættir að sjá, þegar sól á hafi logar
og særinn er eins og bráðið rauðagull.
Þú ættir að sjá, þegar ólgandi bárur byltast
og brimlöðrið rýkur, stormur í lofti hvín.
Það er eins og hafið, þegar það verður
vilji fljóta út yfir takmörk sín. [viltast,
Ég hef þá trú að víðsýnið geti vakið
þær vonir, sem ennþá sofa í brjósti þér.
Að líta til himins réttir bogið bakið.
Brimhljóðið styrkir þann, sem veikur er.
Heilnæmum svala, blærinn í brjóst þér
andar,
blóðið hreinsar, gefur tungunni mál.
I haflöðrið hverfa hugans eyðisandar,
og hafið veltir sér inn í þína sál.
37