Tímarit Máls og menningar - 01.04.1964, Síða 48

Timarit Máls og menningar
Þá vex hún og raagnast,brýturaf sérböndin,
brimið sverfur vilja hennar til stáls.
Hún fer eins og hafið að hrópa og faðma
löndin
af hamingju yfir því — að vera frjáls.
Þú ættir að standa á hömrunum út við hafið
og heyra það flytja drápur og kvæði sín,
sjá það í stórviðri stjörnuljóma vafið
stíga dansinn — og skapa örlög þín.
011 æfintýri af íslendingum gerast
á farmennskuárunum. Frá því þeir
festu hér byggð hefur fjallið og út-
særinn ætlað að slíta þá sundur á
milli sín, og tvær sálir hafa búið þeim
í brjósti. Þeir hafa verið bundnir við
hólmann, en þráð út á hafið, út yfir
hafið. Engum var farmannseðlið rík-
ara í blóð borið en Davíð Stefánssyni.
Kvæði hans ólga af útþrá. Þú skalt
farmanns kufli klæðast — knerri þín-
um hrinda á flot. Það halda honum
engin bönd:
Ég lýt hinum mikla mætti.
Það leiðir mig hulin hönd,
og hafið, — og hafið kallar.
— Það halda mér engin bönd.
Ég er fuglinn sem flýgur,
skipið sem bylgjan ber.
Kvæði mín eru kveðjur.
Ég kem, og ég fer.
Óendanleg eru æfintýrin sem hann
lifir, hinn friðlausi þyrsti sveinn, þar
sem þær dansa kringum hann, Tína
Rondóní, Rósamunda, Messalína, hin
Rómverska brúður, Feneyjarmeyjan:
Og hversu ljúft er að lifa
og brenna við brjóstin þín,
teyga þinn ástarunað, —
þitt úmbriska vín.
Við höfum töfratjöldin gist,
og tíminn leið þar fljótt,
en þar var bjart, og þú varst kysst
í þúsund og eina nótt.
En jafn skyndilega er farinu snúið
heim, og æfintýrahetjan, með allar
sögurnar af sér, er allt í einu setzt í
bú sitt og orðin heimakær og farin
að rækta garðinn sinn og dunda við
að hlaða garða eða dytta að amboð-
um og farið að dreyma um að deyja
inn í fjöllin og ganga einstigu. Þetta
varð líka sagan af Davíð Stefánssyni.
Hann settist að á Akureyri, var þar
oftast um kyrrt, var heima hjá sér í
Fagraskógi á sumrin, lifði sveitasæl-
una og margar dýrlegar stundir, dýrk-
aði náttúruna, hélt áfram að yrkja,
skrifa sögur og leikrit, og má eflaust
færa rök fyrir því að sum af beztu
kvæðum hans sé að finna í siðari bók-
unum. En samtíðin kallaði ekki fraro-
ar eins sterkt á hann, eða hann hlýddi
ekki lengur hennar kalli, eða að
minnsta kosti ekki á sama hátt og áð-
ur. Má jafnvel vera að hann hafi ótt-
ast þá strauma sem hann vakti, að
benda þjóðinni út á hafið. Honum
stóð stuggur af þróun þj óðfélagsins,
vexti höfuðborgarinnar, af erlendum
áhrifum á íslandi, af hernámi lands-
ins, og hann lenti í þeirri aðstöðu að
borgarastéttin sem hann hafði í raun
og veru einlægt verið í uppreisn gegn,
vildi breiða við honum faðminn, en
38