Tímarit Máls og menningar - 01.12.1968, Síða 48

Þórbergur Þórðarson
Gamli-Björu
Björn hét maður, kallaður Gamli-Björn. Hann var fæddur að Gamlagarði
í Borgarhöfn í Suðursveit. Hann var Björnsson, Jónssonar, Björnssonar á
Reynivöllum, Brynjólfssonar, prests á Kálfafellsstað, sem uppi var á dögum
Harboes biskups. En móðir Gamla-Björns var Sigríður, dóttir Þorsteins
tóls, smiðs og skálds á Hofi í Oræfum. Það var faðir Gamla-Bj örns, sem
átti merina, er folaldið gat við nykrinum í Fífutjörn, og er sú saga íhugunar-
verð fyrir náttúruvísindin.
Björn var hár meðalmaður og þrekvaxinn, en fremur luralegur í vexti.
Hann hafði hátt enni, flatt og kantað, lítið nef söðulbakað og há kinnbein.
Hann var ljós á hár og skegg og lét sér vaxa alskegg, þunnt í vöngum. Hann
hafði digra fingur og óliðlega, og var kartnögl á hverjum fingri. Hann var
glíminn.
Björn þótti greindur maður og fróður. Hann kunni utanbókar rímur og
sálma og mundi allar sögur, sem hann hafði lesið eða heyrt lesnar. Það var
yndi hans að tala um slík efni. Hann var músíkalskur og lagvís og hafði
prýðilega söngrödd. Hann lærði fljótlega öll ný lög, sem hann heyrði og
kvað vel rímur. Hann var ekki lélegur verkmaður, en þótti fremur hroð-
virkur.
Björn var mjög rólyndur að eðlisfari, en reiddist illa, ef hann skipti skapi.
Málfar hans var þannig, að hann hagaði orðum sínum hóglega og mælti
í lágtón. Hann var lúmskhæðinn og þótti ekki vel umtalsfrómur.
Hann var formaður í Bj arnahraunssandi og eindæma kappsamur við sjó-
sókn. Þess vegna henti það, að honum hlekktist á í róðrum. Það var þó
ekki af því að hann stýrði illa. En hann var of bráðlátur að kalla lög.
Ein hin mesta skemmtun Björns var að róa í franskar duggur. Að sitja
við koníaksstaup niðri í káetu hjá frönskum kapteini, — það kallaði hann
„lífsins yndi“. Áskotnaðist honum ýmislegt í slíkum ferðum, svo sem duggu-
hrauð, kartöflur, vín og veiðarfæri. En þetta gaf Björn allt, þegar í land
kom. Hann var svo gjafmildur, að honum varð ekkert við hendi fast. Því
254