Tímarit Máls og menningar - 01.12.1968, Blaðsíða 125
Einmitt um þetta leyti birtu kín-
versk blöð með alveg sérstakri á-
herzlu ritgerð eftir Mao frá árinu
1929: „Um leiðréttingu rangra hug-
mynda í flokknum“. Hún hefði get-
að verið skrifuð kvöldið áður, svo
furðulega vel átti hún við ástandið
í Kína í febrúar 1967. Mao varaði
félaga sína við hættum öfgakennds
lýðræðis og jafnræðis, útlistaði það
nákvæmlega fyrir þeim að jafnvel í
þjóðfélagi þar sem fullkomið bræðra-
lag ríkti yrðu einhverjir að segja
fyrir verkum og gegna ábyrgðarstöð-
um sem þeir gætu sinnt í næði. Síð-
asta áminningin: „Annað atriði sem
ætti að nefnast í sambandi við gagn-
rýni innan flokksins er það að sumir
félagar virða meginmálin að vettugi
og einblína á minniháttar atriði í
gagnrýni sinni. Þeir skilja ekki að
meginhlutverk gagnrýninnar er að
benda á pólitísk og skipulagslegs mis-
tök. Þegar um er að ræða ókosti í
fari einhverra einstaklinga, ótengda
pólitískum eða skipulagslegum mis-
tökum, er engin ástæða til að taka
of hart á þeim og koma þeim félög-
um sem hlut eiga að máli í bobba.
Auk þess er mikil hætta á því að þeg-
ar slík gagnrýni er farin að viðgang-
ast muni flokksfélagar einskorða sig
við smáyfirsjónir, allir verða ófram-
færnir og varkárir um of, svo að póli-
tísk verkefni flokksins gleymist“.
Við þessi alvöruþrungnu aðvörun-
arorð frá Mao formanni linuðu
Menningarbyltingin kínverska
rauðu varðliðarnir og „byltingar-
sinnuðu uppreisnarmennirnir“ þegar
tökin á flokksforingjunum. Sjú En-
læ ávítaði þá jafnvel fyrir ástæðu-
lausar öfgar og minnti þá á það í
þrumuræðu að flestir flokksforingj-
arnir væru „mætir menn og þess mak-
legir að taka aftur við störfum sínum
í þágu byltingarinnar". Það hefði
mátt ætla að frá þessari stundu hefði
gagnrýnisskeiðið verið á enda runn-
ið og að umræðurnar myndu hætta
að snúast fyrst og fremst um vanda-
mál bundin ákveðnum einstaklingum.
En í reyndinni var það svo að ein-
mitt frá þessari stundu beindu kín-
versk blöð skotum sínum að Líú Sjao-
sji, og nú voru tekin af öll tvímæli.
Hvorki Mao né nokkur annar kenn-
ingasmiður menningarbyltingarinnar
hefur ritað grein þar sem rækilega
sé fjallað um ástæðurnar fyrir skrif-
finnskuvaldinu í kommúnistaflokkn-
um. Þeir hafa alltaf farið að þessu
vandamáli eftir krókaleiðum, for-
dæmt að allt of mikil völd höfðu
safnazt á hendur æðstu forystumanna
en klykkt út með þessum orðum:
[Verði engin breyting á] „mun að-
eins líða skammur tími, kannski
nokkur ár eða áratugur, þar til gagn-
byltingin hlýtur að verða aftur ofan
á í öllu landinu, hinn marx-lenínis-
tíski flokkur verður endurskoðunar-
sinnaður og allt Kína mun skipta um
lit“ — eins og allt væri þetta ákveðið
fyrirfram.
331