Tímarit Máls og menningar - 01.12.1968, Blaðsíða 101

básúnað það út nm allt að Kína væri
að liruni komið í því skyni einvörð-
ungu að ljá aukinn þunga röksemd-
um þeirra ráðamanna í Washington
sem vonast eftir þessum „allsherjar
átökum“ og gera þannig sem minnst
úr þeirri „áhættu“ sem styrjöld við
Kína myndi kalla yfir Bandaríkin.
Þó ekki væri nema af þessari einu á-
stæðu, eru þau sefasýkiskenndu hat-
ursskrif um Kína hneykslanleg sem
um nokkurt skeið hafa farið vaxandi
í blöðum á vesturlöndum.
Það er ekki ætlun mín að syngja
„Hinni Miklu Menningarbyltingu Or-
eiganna“ lof og dýrð. Hinar löggiltu
kenningar sem berast frá Peking um
uppruna hennar og þróun virðast mér
iðulega ósannfærandi og ég hef í
hyggju að taka þær hér til rækilegrar
athugunar. Ég er líka þeirrar skoð-
unar að vissir skildagar séu hvorki
runnir frá burgeisum né endurskoð-
unarsinnum, heldur séu þeir algildir.
Engin „byltingarnauðsyn“ getur til
dæmis réttlætt sögufalsanir eða síð-
búnar ásakanir í garð leiðtoga sem
hafa enga aðstöðu til þess að koma
sannleikanum á framfæri. Kínverska
útgáfan af sögu átakanna milli ráða-
manna í Peking virðist mér samin
af hlutdrægni og hún hefur áreiðan-
lega aukið á efablendni þeirra Ev-
rópumanna sem eru að reyna að kom-
ast að hleypidómalausum skilningi á
stjórnmálabaráttunni í Kína.
Ég mun ekki reyna að brjóta hér
Menningarbyltingin kínverska
til mergjar alla þá atburði sem gerzt
hafa í Kína síðustu tvö árin, en öllu
heldur að sýna fram á það sem að
mínu áliti er eitt af frumatriðum
menningarbyltingarinnar. Þegar ég
var í Kína fékk ég það staðfest hve
þunga áherzlu Kínverjar leggja á
þau málefni sem snerta samskipti
þeirra sem stjórna — flokksins og
forystumanna hans — og þeirra sem
völdin eru sögð komin frá — alþýðu
manna í borgum og sveitum. Ég er
sannfærður um að í þessu viðfangs-
efni felist kjarni menningarbylting-
arinnar og að það sé bæði mikilvæg-
asta og markverðasta málið, sem
okkur varðar.
í Peking er okkur sagt að Mao
Tse-tung stjórni sjálfur menningar-
byltingunni. En hann talar aldrei á
opinberum vettvangi og setur ekki
lengur saman neinar fræðilegar rit-
smíðar. Kínversk blöð rekja stund-
um kjarnyrt ummæli hans á fundum
fyrir luktum dyriun eða eigna hon-
um vissar málsgreinar í miðstjórn-
arályktunum. En aldrei eru þessi orð
hans nema nokkrar línur. Blöðin í
Peking láta sér að öðru leyti nægja
að prenta upp með sem feitustu letri
gamla texta eða ræðustúfa formanns-
ins. Það er haft fyrir satt að þeir
haldi til fullnustu merkingu sinni og
ættu að vera mönnum til leiðbein-
ingar í daglegum störfum, jafnvel
frekar nú en nokkru sinni áður.
307