Tímarit Máls og menningar - 01.12.1968, Blaðsíða 108
Tímarit Máls og menningar
og aðhylltust sömu hugmyndir og
Mao. Þessir menn voru vanir því að
segja honum álit sitt af fyllstu hrein-
skilni og voru ekki þrúgaðir af nein-
um blóðugum hreinsunum að stal-
ínskum hætti. Það eitt að enginn á-
greiningur varð um stefnuna 1958
sannar að kínversku leiðtogarnir
höfðu í þeirri löngu baráttu sem þeir
höfðu háð hver við annars hlið öðl-
azt sameiginlegan skilning á veröld-
inni og þó fyrst og fremst sínu eigin
samfélagi. Mao hafði túlkað þennan
skilning hezt af því sð hann var mesti
fræðimaðurinn í hópnum og bezt
fallinn til forystu, en enginn vefengdi
skilgreiningar hans, enda voru þær
runnar af hugmyndafræðilegum arfi,
sem þeir áttu allir í sameiningu. Líú
Sjao-sji hafði þá líka orðið fyrstur
til að lýsa yfir, á sjöunda þingi
Kommúnistaflokks Kína í Jenan árið
1945, að „hugsanir Maos formanns
ættu að vísa flokknum veginn“. Þeg-
ar kínversku leiðtogarnir ákváðu
1958 að leggja inn á ókannaða braut,
þar sem hættur gátu leynzt við hvert
fótmál, þá treystu þeir þau tryggða-
bönd sem bundu þá saman í hollustu
við kenningar Maos. Erfiðleikarnir
sem urðu á vegi þeirra og ögranir
Sovétríkjanna neyddu þá til að leita
lausna á fjölmörgum hagnýtum
vandamálum, en hvað sem þeim bar á
milli um þær ráðstafanir, voru grund-
vallarsjónarmið og viðmiðun þeirra
þeim öllum sameiginleg. Því fór
fjarri að nokkur þeirra legði til að
hörfað yrði svo að um munaði til að
jafna bilið milli þeirra og leiðtoga
Sovétríkjanna sem þeir voru orðnir
algerlega fráhverfir í meginskoðun-
um sínum.
Menningarbyltingin olli sundr-
ungu í forystusveit Kína af ástæðum
sem hafa engin bein tengsl við þann
ágreining sem er að splundra hinni
alþjóðlegu kommúnistahreyfingu.
Rússar hafa ekki fengið einn einasta
kínverskan framámann til þess að
lýsa frá Moskvu andstöðu sinni við
„Mao og fylgisveina hans“, enda þótt
þeir reyni í áróðri sínum að hera
það út að meirihluti kínverskra
kommúnista sé andvígur Mao. Eng-
inn kínverskur kommúnisti hefur
heldur leitað hælis á vesturlöndum
til þess að verja málstað brottvik-
inna vina sinna. Enginn hópur rauðra
varðliða eða „byltingarsinnaðra upp-
reisnarmanna“ hefur fært sér í nyt
skoðanafrelsi menningarbyltingar-
innar til þess að hengja upp vegg-
blað þar sem veitzt væri að Mao.
Við neyðumst því til að viður-
kenna að kínverskur kommúnisti
myndi telja fráhvarf frá „hugsunum
Maos“ afneitun allrar sannfæringar
sinnar, alls lífs síns. Væri hann ekki
lengur Maosinni myndi hann telja
það jafngilda því að hann væri ekki
lengur kommúnisti, ekki lengur bylt-
ingarmaður, ekki lengur sannur Kín-
verji. Enginn sagði skilið við Mao
314