Tímarit Máls og menningar - 01.03.1977, Blaðsíða 21

MinnisblöS um leynifundi
staða Breta væri til málsins. Kristmn Andrésson lagði til, að fyrirspurnin
yrði orðuð á þessa leið: Hefur það nokkur áhrif á sambúð Islendinga og
Breta, þó að Islendingar synji málaleitan Bandaríkjastjórnar. Taldi einnig
sjálfsagt, ef Bretar yrðu spurðir, þá einnig Rússar og líka Norðurlandaþjóð-
irnar. Mótmæli komu frá mörgum gegn því, að Rússar yrðu spurðir. Af-
staða okkar til Breta væri allt önnur, við værum þeim miklu háðari og
tengdari á allan hátt, auk þess hefðu þeir fyrst haft herstöðvar hér, sem
þeir hefðu síðar formlega afsalað til Bandaríkjanna, og mætti því teljast,
að þeir bæri ábyrgð á okkur. Allir sem töluðu1 aðrir en sósíalistar héldu
þessu fram (Eysteinn, Ol. Thors, Stefán Jóhann, Asgeir Asgeirsson, Magnús
Jónsson). Brynjólfur Bjamason, (sem var ekki viðstaddur framan af um-
ræðunum) krafðist þess, að Rússar yrðu spurðir um leið og Bretar. Bjarni
Benediktsson og Magnús Jónsson héldu því fram, að þetta gæti verið fyrsta
sporið, um leið og það væri hið eðlilegasta, að spyrja Breta, á síðara stigi
málsins mætti ef til vill snúa sér til Rússa og fleiri þjóða. Kristinn Andrés-
son benti á, að þrjár voldugusm sameinuðu þjóðirnar hefðu sameiginlega
sigrað í styrjöldinni og sameiginlega tekið að sér að tryggja heimsfriðinn.
Þess vegna væri skylt, þegar ein þessara þjóða færi fram á herstöðvar hér,
að snúa sér til hinna beggja, en ekki annarar, og leita álits þeirra. Krafðist
þess með Brynjólfi, að Rússar yrðu spurðir jafnsnemma Bremm, annað væri
móðgun við þá, og hættuleg stefna fyrir okkur. Þegar hér var komið þurftu
Framsóknarmenn að fara af fundi. Hófust þá heitar umræður, er stóðu í
tvær klukkusmndir, um allt viðhorf í þessu máli.
Fyrir fundinum lá að taka ákvörðun um birtingu framkominnar mála-
leimnar frá Bandaríkjunum. Orðalag tilkynningarinnar hafði verið sent
Bandaríkjastjórn, hún gert breytingar á einum paragraf. Ef við værum
samþykkir hljóðan tilkynningarinnar, mátti birta hana að þrem dögum
liðnum, og mundi hún þá birt samtímis hér og í Vasington. Fór fram at-
kvæðagreiðsla um birtinguna, og var hún samþykkt einróma. En þá kom
að umræðum um2 túlkun dagblaðanna á orðsendingunni, þegar hún yrði
birt. Sigfús Sigurhjartarson sagði, að ekki kæmi annað til mála en blöðin
skrifuðu um málið. OI. Thors o. fl. vildu, að samkomulag yrði um það,
að blöðin birtu tilkynninguna athugasemdalaust. Tókust þá upp heitar um-
ræður um málið allt og afstöðu flokkanna. Þessar umræður fóru mjög
víða. 1) Ol. Thors vildi halda því fram, að allar opinb.3 umræður spilltu
fyrir málinu, blöðin myndu óhjákvæmilega skipa sér í andstæðar fylking-
ar, fyrr en varði mundu umræðurnar snúast um það, í hvora blokkina,
11