Tímarit Máls og menningar - 01.03.1977, Blaðsíða 48

Tímarit Máls og menftingar
unum þess efnis. „Business" er skrauthverft orðtak sem á við kynmök, „our age“,
sbr. elli Lés, merkir getuleysi til ásta, „conferring" er orðaleikur, vísar til
franska orðsins „con“ sem merkir kynfæri kvenna, „younger strengths“ bregður
upp mynd af sýnilegum, ungum karlmannskrafti, „crawl“, skríða, er af biblíu-
toga og vísar til höggormsins (völsa, Satans) í Paradís, „dauðinn“ er líking
kynferðislegrar fullnægingar. I enskum gamanleikjum frá lokum 17. aldar og
síðar er orðið dauði notað í þessari beinu merkingu sem sýnir framhaldsmerk-
ingarþróun orðsins frá hálfmeðvitaðri merkingu þess í skáldskap á tímum
Shakespeares.
8 The princes, France and Burgundy,
Great rivals in our youngest daughter’s love,
Long in our court have made their amorous sojourn,
And here are to be answered.
9 Kordelía er hórgetin og í raun ekki dóttir Lés. Þetta er algerlega ný túlkun
mín á textanum og umbyltir flestum fyrri niðurstöðum. Eitt sér væri þetta
efni í heila bók. Hér get ég því aðeins drepið á nokkrar röksemdir þessu til
stuðnings.
Samband undirfléttunnar (Jarlinn á Glostri og synir hans) við meginfléttuna
(Lér og dætur hans) hefur verið kannað endalaust í rimm um Shakespeare,
samt vill svo undarlega til að markmið þess hefur aldrei verið skilið til þessa
(ekki einu sinni mis-skilið). Lér konungur er leikrit um bastarða, könnun á
mannréttindum þeirra andstætt lagalegum rétti sem byggist á kristilegum sið-
gæðislögmálum. I leikritinu eru teknar m. a. til meðferðar sálfræðilegar og
stjórnmálalegar afleiðingar af fæðingu þeirra utan hins helgaða hjónabands.
Hinar tvær fléttur hafa fleira sameiginlegt en talið hefur verið. Þannig er
Kordelía að sínu leyti hliðstæða Játmundar (frægasta bastarðar heimsbókmennt-
anna). Játmundur er afsprengi hjúskaparbrots karlmanns en Kordelía er af-
kvæmi konu sem framið hefur hjúskaparbrot (drottningarinnar). Gaukslíking
fíflsins (sem var reyndar mjög tíðnotuð á Elísabetartíma) er orðaleikur þess
efnis að Lér hafi verið kokkálaður af konu sinni.
Svo lengi gráspörinn gauksungann fæddi
að gauksunginn fóstra sinn hálsbraut og snæddi
(I. 4,216—17)
(The hedge-sparrow fed the cuckoo so long
That it had it head bit off by it young).
Tilsvör fíflsins eru yfirleitt svo myrk að þau hafa komið mörgum Shakespeare-
fræðingnum í vanda, en flest skýrast þau í ljósi þeirrar tilvísunar að Kordelía
sé bastarður, Lér kokkáll og kona hans ókristileg hórkona (sbr. hóruna móður
Játmundar). í tilvitnuninni hér að framan er gráspörinn Lér, gaukurinn er elsk-
hugi drottningar, gauksunginn („it young“) er barn þess síðarnefnda, Kordelía,
38