Tímarit Máls og menningar - 01.06.1983, Page 119

óeðlileg aðferð í bók sem er ætluð hálf-
þroskuðum lesendum ekki síður en full-
orðnum. En bókin fær líf og spennu af
því að hún skilur eftir eyður handa
lesanda, sem hann verður að fylla í sjálf-
ur. Við fáum margt að vita um hug
Huldu en ekki allt. Akvörðun hennar að
vera kyrr hjá föður sínum eftir sum-
arleyfið kemur ekki fram fyrr en löngu
eftir að hún var tekin. Þetta atriði og
ýmis fleiri verða til þess að Hulda er að
lokum óráðin gáta, eins og annað fólk er
reyndar í lífinu.
Þótt sagan sé sálfræðileg hefur hún
vitaskuld sína félagslegu hlið, og er í
rauninni beitt ádeila. Þar skipta svo sem
minnstu máli þeir þræðir sem í sögunni
liggja frá nýríkum braskara gegnum
lögfræðing upp í dómsmálaráðuneyti,
heldur miklu fremur þau félagslegu ferli
og aðstæður sem hafa mótað Onnu Lilju
Jónsdóttur og koma nú niður á dóttur
hennar. Það er einmitt á þessu sviði sem
staða Þorsteins læknis verður tvíræðari
en hún virðist við fyrstu sýn. Etv. var
það ætlun höfundar, en sú ætlun er
helsti vel dulin fyrir lesanda miðað við
annað sem er skýrt og greinilega leitt í
ljós. Meginviðfangsefni Vegarins heim
er þó vitaskuld réttleysi barnsins í
samfélagi okkar og því efni gerir höf-
undur áhrifamikil skil.
Vésteinn Ólason
LJÓÐIÐ ER GLATAÐUR TÍMI
FUNDINN Á NÝ
Það fylgdi því talsverð tilhlökkun að fá í
hendur nýútkomna bók í samantekt
Eysteins Þorvaldssonar: Nýgrxðingar í
Ijóðagerð 1970—1981 (Iðunn, 1983), og
tvennt var athyglisvert að lestri loknum.
Umsagnir um bakur
Annars vegar var bókin skemmtilegri
aflestrar en ég hafði átt von á, hins vegar
olli hún mér vonbrigðum. Hvernig get-
ur slíkt komið heim og saman? Ástæðan
fyrir hvoru tveggja er raunar ein og söm.
Miklu fleiri skáld og ljóð voru mér kunn
en ég hafði búist við. Bókin var ekki
nýnæmi.
Eysteinn hafði úr miklu að moða, 160
ljóðabókum eftir 101 skáld auk þeirra
mörgu sem aðeins höfðu birt ljóð í tíma-
ritum. En, eins og segir í formála, „mjög
stór hluti af þessari framleiðslu er firna
slakur hvernig sem á er litið" (10), og
þess vegna tekur Eysteinn það til bragðs
að velja stóran hluta ljóðanna úr bókum
þeirra skálda sem þegar hafa hlotið
viðurkenningu eða a. m. k. samþykki
bókmenntastofnunar, skálda á borð við
Sigurð Pálsson, Steinunni Sigurðardótt-
ur, Pétur Gunnarsson, Ingibjörgu Har-
aldsdóttur, Einar Má Guðmundsson,
Ólaf Hauk Símonarson, Birgi Svan Sím-
onarson, Þórarin Eldjárn, Anton Helga
Jónsson og Einar Kárason. Þetta gerir
bókina afar skemmtilega og nýtilega í
kennslu en varla nýstárlega fyrir þá sem
langaði til að kynnast hér á auðveldan
hátt því sem Eysteinn kallar „neðanjarð-
arútgáfur“ eftir dularfull skáld und-
irheima sem aldrei komast á Landsbóka-
safn.
Öll útgáfan á bókinni bendir líka til
að hún sé frekar ætluð kennurum til
notkunar í skólum en forföllnum mið-
aldra ljóðhákum. Formáli Eysteins þar
sem hann ræðir hugmyndaleg og mál-
farsleg einkenni ljóða þessara ára er
fróðlegur og kurteis en ekki til þess
fallinn að vekja spennu, og í stað þess að
velja hreinlega bestu ljóð að eigin mati
til að kynna hvert skáld um sig kýs hann
að velja ljóð inn í nokkur þemu sem
auðveldar nemendum úrvinnslu úr
349