Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Side 102

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Side 102
Af verkakonum Þórunn Magnúsdóttir. Þörfin knýr. Upphaf verka- kvennahreyfingar á Islandi. Höfúndur gefur út. 410 bls. Á síðustu árum hefur mikið fjölgað í hillum þeirra er draga að sér rit um íslenska félagasögu. Ekki er það hvað síst verkalýðshreyftngin sem mikið hefur verið ritað um. Nýlega kom út enn eitt ritið um þau mál, Þörfin knýr eftir Þórunni Magnúsdóttur, og er sjónum þar sérstaklega beint að verkakvennafélögum. Afmörkun efnis Þórunn afmarkar rannsókn sína við tímabilið 1896-1942 og kveðst vilja gera grein fyrir upp- hafi íslenskrar verkakvennahreyfingar, stofnun verkakvennafélaga, stofndegi og -stað, hvaða atburðirréðu stofnun þeirraog hverjirhaft verið í forystu (5). Jafnframt vill hún kanna upphaf- lega hugmyndafræði, fyrstu og helstu baráttu- mál og áhrif stjómmálaflokka á hreyftnguna. Fyrsta vandamál höfundar er nánari afmörk- un efnisins. Hvaða félög á að taka með? Aðeins hrein verkakvennafélög, blönduð félög, iðnað- armannafélög, starfsmannafélög o.s.frv? Um þennan afmörkunarvanda fjallar Þórunn í að- faraorðum og er þar sleginn sá tónn, sem end- urómar í öllu ritinu. Vandamálið er ekki leyst heldur látið fjara út. Sjálfur segir höfundur að „einfalt væri að láta aðild að Alþýðusambandi Islands ráða en það er ekki marktæk viðmiðun" (5-6). Eftir þetta kemur ekkert fram um hvaða viðmið liggi til gmndvallar og virðist raunar sem aðild að ASÍ sé þrátt fyrir ofansögð orð mikilvægur viðmiðunarpunktur. Þannig má t. d. spyija af hveiju Kennarafélag Hafnarijarðar sé með í umfjölluninni. Eins virðast Matsveina- og veitingaþjónafélög íslands / Reykjavíkur illa passa innan ramma verksins. Um hið fyrra seg- ir: „Ekki er ljóst hvort konur vom meðlimir í samtökum þessara stétta . . .“ (221), svipað virðist gilda um hitt. Bókin skiptist í um 130 kafla og eru langflest- ir helgaðir einu ákveðnu félagi þannig að reynt er að uppfylla markmiðssetningar verksins fyrir hvert félag á hringferð um landið. En þessi kaflaskipting er ákaflega ruglingsleg. Það er t.a.m. furðulegt að vilji maður fá yfirlit yfir þróun verkakvennafélaga í Vestmannaeyjum þarf að raða saman bútum frá fjórum stöðum í ritinu, bls. 104-111, 146-151, 164-166, 337- 344. Ein afleiðing þessa og hinnar almennu hroðvirkni sem einkennir verkið er margendur- tekning sama efnis og hefði mátt stytta bókina verulega ef tilraun hefði verið gerð til kerfis- bindingar. T.a.m. er kafli um kauptaxta verka- kvennafélaga (bls. 191-199) mestmegnis gagnslaus endurtekning fyrri upplýsinga og er engin tilraun gerð til að draga saman eða leita niðurstöðu. Þá er í kaflanum „Vildu konur vera í verka- lýðssambandi?" tvisvar vitnað til heimilda en þann kafla vantar alveg í tilvísanaskrá. Þar- aðauki er engin tilraun gerð til að svara spurn- ingu kaflans. Á bls. 354-357 er innihald kaflans af einhverjum ástæðum endurtekið, sem og bls. 360 og áfram, stundum allt að því orðrétt. Þann- ig segir á bls. 202: „Það var á þessu þingi sem danski ritstjórinn Borgberg flutti erindi sitt, sem hafði áhrif á störf þeirra samtaka, hér á landi sem fram að þessum tíma höfðu heitið Jafnað- armannafélög.“ 159 síðum aftar getur að lesa: „Það var á þessu vorþingi sem danski ritstjórinn F. Borbjerg flutti erindi, sem hafði áhrif á störf þeirra samtaka, sem til þess tíma hétu Jafnaðar- mannafélög“ (361). Þrátt fyrir mismunandi rit- hátt mun hér vera sami maður á ferð en nafn hans var Borgbjerg. Oljóst er reyndar hvaða tilgangi þessi athugasemd höfundar þjónar og einnig er mér til efs að lesendur séu þessari sögu svo kunnugir að setningin haft einhverja merk- ingu. Þó að það sé hvergi tekið fram í bókinni gengur höfundur út frá þrem grundvallarfor- sendum og eru þær þessar: 1. Slæm kjör verka- fólks eru einvörðungu linku verkalýðsforyst- unnar og mannvonsku atvinnurekenda að 100 TMM 1992:2
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.