Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Page 102

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Page 102
Af verkakonum Þórunn Magnúsdóttir. Þörfin knýr. Upphaf verka- kvennahreyfingar á Islandi. Höfúndur gefur út. 410 bls. Á síðustu árum hefur mikið fjölgað í hillum þeirra er draga að sér rit um íslenska félagasögu. Ekki er það hvað síst verkalýðshreyftngin sem mikið hefur verið ritað um. Nýlega kom út enn eitt ritið um þau mál, Þörfin knýr eftir Þórunni Magnúsdóttur, og er sjónum þar sérstaklega beint að verkakvennafélögum. Afmörkun efnis Þórunn afmarkar rannsókn sína við tímabilið 1896-1942 og kveðst vilja gera grein fyrir upp- hafi íslenskrar verkakvennahreyfingar, stofnun verkakvennafélaga, stofndegi og -stað, hvaða atburðirréðu stofnun þeirraog hverjirhaft verið í forystu (5). Jafnframt vill hún kanna upphaf- lega hugmyndafræði, fyrstu og helstu baráttu- mál og áhrif stjómmálaflokka á hreyftnguna. Fyrsta vandamál höfundar er nánari afmörk- un efnisins. Hvaða félög á að taka með? Aðeins hrein verkakvennafélög, blönduð félög, iðnað- armannafélög, starfsmannafélög o.s.frv? Um þennan afmörkunarvanda fjallar Þórunn í að- faraorðum og er þar sleginn sá tónn, sem end- urómar í öllu ritinu. Vandamálið er ekki leyst heldur látið fjara út. Sjálfur segir höfundur að „einfalt væri að láta aðild að Alþýðusambandi Islands ráða en það er ekki marktæk viðmiðun" (5-6). Eftir þetta kemur ekkert fram um hvaða viðmið liggi til gmndvallar og virðist raunar sem aðild að ASÍ sé þrátt fyrir ofansögð orð mikilvægur viðmiðunarpunktur. Þannig má t. d. spyija af hveiju Kennarafélag Hafnarijarðar sé með í umfjölluninni. Eins virðast Matsveina- og veitingaþjónafélög íslands / Reykjavíkur illa passa innan ramma verksins. Um hið fyrra seg- ir: „Ekki er ljóst hvort konur vom meðlimir í samtökum þessara stétta . . .“ (221), svipað virðist gilda um hitt. Bókin skiptist í um 130 kafla og eru langflest- ir helgaðir einu ákveðnu félagi þannig að reynt er að uppfylla markmiðssetningar verksins fyrir hvert félag á hringferð um landið. En þessi kaflaskipting er ákaflega ruglingsleg. Það er t.a.m. furðulegt að vilji maður fá yfirlit yfir þróun verkakvennafélaga í Vestmannaeyjum þarf að raða saman bútum frá fjórum stöðum í ritinu, bls. 104-111, 146-151, 164-166, 337- 344. Ein afleiðing þessa og hinnar almennu hroðvirkni sem einkennir verkið er margendur- tekning sama efnis og hefði mátt stytta bókina verulega ef tilraun hefði verið gerð til kerfis- bindingar. T.a.m. er kafli um kauptaxta verka- kvennafélaga (bls. 191-199) mestmegnis gagnslaus endurtekning fyrri upplýsinga og er engin tilraun gerð til að draga saman eða leita niðurstöðu. Þá er í kaflanum „Vildu konur vera í verka- lýðssambandi?" tvisvar vitnað til heimilda en þann kafla vantar alveg í tilvísanaskrá. Þar- aðauki er engin tilraun gerð til að svara spurn- ingu kaflans. Á bls. 354-357 er innihald kaflans af einhverjum ástæðum endurtekið, sem og bls. 360 og áfram, stundum allt að því orðrétt. Þann- ig segir á bls. 202: „Það var á þessu þingi sem danski ritstjórinn Borgberg flutti erindi sitt, sem hafði áhrif á störf þeirra samtaka, hér á landi sem fram að þessum tíma höfðu heitið Jafnað- armannafélög.“ 159 síðum aftar getur að lesa: „Það var á þessu vorþingi sem danski ritstjórinn F. Borbjerg flutti erindi, sem hafði áhrif á störf þeirra samtaka, sem til þess tíma hétu Jafnaðar- mannafélög“ (361). Þrátt fyrir mismunandi rit- hátt mun hér vera sami maður á ferð en nafn hans var Borgbjerg. Oljóst er reyndar hvaða tilgangi þessi athugasemd höfundar þjónar og einnig er mér til efs að lesendur séu þessari sögu svo kunnugir að setningin haft einhverja merk- ingu. Þó að það sé hvergi tekið fram í bókinni gengur höfundur út frá þrem grundvallarfor- sendum og eru þær þessar: 1. Slæm kjör verka- fólks eru einvörðungu linku verkalýðsforyst- unnar og mannvonsku atvinnurekenda að 100 TMM 1992:2
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.