Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Page 111

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Page 111
enda svo á að flækja lesandann kyrfilega eins og flugu sem kóngulóin, vefarinn Sjón gæðir sér á. Engill, pípuhattur og jarðarber er nær- tækasta dæmið þar sem ógerlegt er að gera upp við sig hvort um hliðarverkun er að ræða milli þeirra tveggja heima sem birtast í bókinni, eða hvort hún gangi í hring eða bara beint áfram, eða bara eitthvað. Skýin eru þó fyrst og fremst ljóðabók en ekki skáldsaga (!), ljóðabók með sterkum heildar- svip sem veldur því að ljóðin brjótast út úr þeim innhverfa „lokaða“ heimi sem ljóð tilheyra oft, þéttar vísanir milli ljóða með hjálp titla og mynda skapa ákveðna veruleikatilfinningu, heimsmynd, eða kannski helst heimssýn, því Sjón byggir mikið á sýninni, augunum. I stað þematískra tenginga eru myndrænar tengingar, ljóðin myndhverfast hvert inn í annað, þó sömu þemu komi upp aftur og aftur eru það myndirnar sem tengja ljóðin saman fyrst, síðan er þemað spunnið áfram. Fölgrænn himinn Ljóðasafnið Drengurinn með röntgenaugun ávann Sjóni titilinn neðansjávarskáld. í Stálnótt kom Johnny Triumph á fullri ferð upp á yfír- borðið og Engillinn bar hann upp til himna. Hafið gleymist Sjóni þó aldrei, og það sem hann man um skýin er að þau voru neðansjávar líka. Ljóðið „(maður)(lifandi!)“ (25) er neðansjáv- armynd þar sem ljóðmælandi liggur á hafsbotni í skugga vatnsins „í skugga einhvers/sem varp- ar ekki skugga“, sýnin er skert „annað augað er sokkið". Hákarl syndir um andlit mannsins og „gráðugt hádegið/eltir hann inn í höfuðið“, snöggvast bregður þarna fyrir mynd af eyðingu líks í vatni. En hér er ekkert lík, maðurinn er lifandi og hann vex „ég vex ég vex“ og bráðum rís hann upp og teygir höndina „að húsi í hjarta borgarinnar", opnar þakgluggann og hlustar á „vatnið sem gutlar“. Mörk sjávar og sveita rofna þarna og renna saman, skugginn skugga- lausi gæti allt eins verið himinninn, hádegið fylgir sólinni sem er jú á himninum, borgin er himinsjávarborg og þar svamla jafnt hákarlar og hádegi. “(ég vex)(ég vex)“ (15) er reyndar titill á ljóði framar í bókinni þar sem einnig á sér stað hin fjörugasta blöndun. Enn virðist myndin neðan- sjávar, allavega er vísun titilsins sú, en hér er á ferðinni stórkost(u)leg speglun í randaflugu; sem er „suðandi/á fölgrænum himni“. Fölgræni himinninn er hafið, en hlutir speglast ekki ofaní því, á yfirborði þess, heldur uppúr því, gegnum yfirborið yfir á maga randaflugunnar sem sveimar suðandi um með reipisstiga í fartesk- inu. Neðansjávar er torg og lampar þess festast á fætur og fálmara flugunnar, og kaffihúsin við torgið speglast á hvolfi á kviði hennar. Svona lítur ljóðið út án mín: (ég vex) suðandi á fölgrænum himni yfir torgi milli sólseturs og kvölds með lampa á fálmurum og fótum og uppljómuð kaffihús á hvolfi eftir röndóttum kviðnum [. .. ] Síðan lifnar kyrrstæð myndin, og ljóðmælandi stígur fram og út úr ljóðinu: [. . . ] með stiga úr reipi sem flugumenn köstuðu niður á torgið ljósormar vörðuðu leiðina upp einn við hvert þrep og ég fór (ég vex) Ljóðmælandi rís upp og vex út úr myndinni sem er smækkuð niður á líkama einnar býflugu. Myndin sýnir mörk hafs, himins og lands skarast, tímasetningin er „milli sólseturs og kvölds“ og er því líka mörk. Ljóðmælandi fer svo út fyrir mörkin, eða eiginlega upp úr þeim, upp fyrir þau. TMM 1992:2 109
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.