Gripla - 20.12.2007, Blaðsíða 85

AM 561 4TO OG LJÓSVETNINGA SAGA 83
legt að útsíður kveranna hafi verið orðnar máðar og 16r virðist hafa verið sér-
staklega máð. Ekki er vitað hvenær sagan var skrifuð upp en af mörgum
ástæðum er sennilegast að það hafi verið gert um miðja 17. öld. Það er því
öruggt að einhver hafi tekið sig til og skrifað Reykdæla sögu upp áður en
handritið varð fyrir verulegum skakkaföllum. Hann hefur samt orðið að sætta
sig við að bl. 16r hafi verið ólæsilegt að miklu leyti.
Endi sögunnar, sem er á bl. 16v í AM 561 4to, vantar í 6 pappírshandrit-
anna sem Finnur Jónsson (Reykd. 1881:144–45) rannsakaði og hann fullyrðir
að hin handritin 5, sem hann taldi systurhandrit 561, hafi sögulokin eftir því.
Með öðrum orðum þá enda 6 handrit á stað sem samsvarar 12. línu á bl. 16r í
561 en 5 handritum lýkur á bl. 16v og í þeim öllum er gerð tilraun til að fylla
upp í eyðuna;31 og samkvæmt Finni á endirinn í þeim að vera ættaður frá 561.
Það verður að teljast líklegra að handritin séu öll komin út af 561 eins og
Björn Sigfússon heldur fram en nánari rannsókn á sambandi þessara handrita
bíður betri tíma. Hins vegar er þessi eyða í sumum handritunum undarleg ef
öll pappírshandritin eru komin út af einni uppskrift eftir 561. E.t.v. voru gerðar
tvær uppskriftir eftir 561, annar skrifarinn las 12 línur af 16r og alla 16v og
gerði tilraun til að fylla upp í eyðuna með örfáum orðum. Hinn stansaði hins
vegar í 12. línu á 16r og láðist að fletta yfir á 16v til að huga að framhaldi sög-
unnar og hefur haldið að sagan hefði ekki náð lengra en á bl. 16r. Ef þessi
tilgáta er rétt ættu pappírshandritin að falla í tvo meginflokka.32
5. Saga AM 561 4to
Í AM 435 4to kemur fram að Árni Magnússon átti AM 561 4to árið 1702
(Katalog:713). Hann hlýtur þó að hafa eignast handritið fyrr því að hann lét
Ásgeir Jónsson skrifa Gull-Þóris sögu eftir því og er uppskriftin varðveitt í
31 Eyðufyllingin er aðeins 34 orð en í eyðuna ætti að vanta um 260 orð. Finnur Jónsson birtir
hana og neðanmáls prentar hann eyðufyllingu eftir Hallgrím Scheving (Reykd. 1881:144–45).
Valdimar Ásmundarson birti stuttu eyðufyllinguna á sínum stað í sögunni án þess að merkja
hana sérstaklega en eyðufyllingu Hallgríms í formála (Reykd. 1897:iii–iv, 98), Benedikt
Sveinsson birti stuttu eyðufyllinguna á sínum stað í sögunni án þess að merkja hana sérstak-
lega (Reykd. 1923:103) og Björn Sigfússon birti stuttu eyðufyllinguna neðanmáls (ÍF10:242).
32 Ef þessi tilgáta er rétt hefur síðari skrifarinn örugglega ekki skrifað upp Gull-Þóris sögu því
að þá hefði hann séð sögulok Reykdæla sögu á bl. 16v (alls 22 línur). Í sjálfu sér er ekki ólík-
legt að Gull-Þóris saga og Ljósvetninga saga – önnur hvor eða báðar – hafi einnig verið
skrifaðar upp um svipað leyti og Reykdæla saga en að þær uppskriftir hafi glatast áður en þær
voru skrifaðar upp.