Skírnir - 01.04.1994, Page 122

116
TORFI H. TULINIUS
SKlRNIR
frásögn Egils sögu margræð; höfundur beitir sams konar brögð-
um og persónurnar sem hann býr til, aðferðinni sem Snorri lýsir í
Eddu þegar hann fjallar um það „að yrkja fólgið“.
Egla byggir því í senn á margræðni orða sem persónur mæla
og margræðni atburða því hún lýsir athöfnum manna þannig að
unnt sé að leggja út af þeim á fleiri en einn veg. Þetta tvennt kem-
ur vel í ljós í eftirfarandi dæmi. Þórólfur og Egill Skalla-Grímssyn-
ir eru staddir í Noregi en Gunnhildi drottningu er illa til þeirra,
m.a. vegna þess að Egill hefur vegið ráðsmann hennar, Atleyjar-
Bárð. Elún fær bræðrum sínum tveimur, þeim Eyvindi skreyju og
Alfi askmanni, það verkefni að drepa Þórólf, Egil eða einhvern af
mönnum þeirra (428). Eyvindi skreyju tekst að drepa Þorvald,
stafnbúa Þórólfs, og er gerður útlægur. Seinna situr hann fyrir
þeim bræðrum úti fyrir ströndu Jótlands, en þeir eru á leið til
Noregs úr víking. Agli berst njósn um fyrirsátina og fer í skjóli
nætur að berjast við Eyvind en hirðir ekki um að láta Þórólf vita
um fyrirætlan sína (429-30). Þegar hann kemur aftur með skip
Eyvindar í togi og segir frá því að hann hafi drepið menn hans og
stökkt honum á flótta verður Þórólfi að orði: „Þetta ætla eg yður
svo hafa gert að oss mun ekki haustlangt ráð að fara til Noregs.“
Vert er að veita þessari setningu sérstaka athygli. Þórólfur er
að segja Agli að afleiðing gerða hans sé að nú geti þeir ekki haft
veturdvöl lengur í Noregi í friði fyrir konungi. Ekki er fráleitt að
leggja einnig þá merkingu í þessi orð að Egill hafi ráðist á Eyvind
til þess að þeir bræður ættu ekki afturkvæmt til Noregs. Fyrri
túlkunin er miklu líklegri í ljósi nánasta samhengis atburðarins,
en sú spurning vaknar hvort höfundur sé ekki að opna fyrir aðra
túlkunarleið og draga athyglina að því að eitthvað kunni að hafa
búið undir þegar Egill réðst á bróður drottningar án þess að ráð-
færa sig við Þórólf. Þessi verknaður Egils er nefnilega býsna
margræður. Telja má líklegt, þótt ekki sé það sagt berum orðum,
að Þórólfur hefði fremur kosið að forðast frekari átök við Eyvind
skreyju til að spilla ekki enn frekar fyrir þeim gagnvart konungs-
hjónunum. Þórólfi var augsýnilega meira í mun en Agli að fara.
aftur til Noregs því Asgerður, kona hans, beið hans þar. Með:
setningu þessari gæti höfundur verið að vekja athygli á leyndum
undirstraumi í samskiptum þeirra bræðra.