Skírnir - 01.04.1994, Page 132

126
TORFI H.TULINIUS
SKÍRNIR
ekki haft stjórn á sér þegar þetta gerðist, en þar segir: „Egill var
nú allreiður svo að þá mátti ekki við hann mæla“(452). Margt
vekur athygli í frásögn þessari. Fyrst skal það nefnt að um Rögn-
vald gildir hið sama og um Vála og Ketil höð: Egils saga er ein til
frásagnar um hann. I öðru lagi er einkennilegt hvernig hann er
kynntur til sögunnar. Aður hefur verið sagt frá fæðingu Haralds
gráfeldar, sonar Eiríks og Gunnhildar og að afi hans, Haraldur
hárfagri, hafi gefið honum nafn sitt og sagt að hann yrði yfirkon-
ungur bræðra sinna (448). Sagt er að Haraldur hárfagri deyi þrem
vetrum síðar og að þá hefjist deilan milli Eiríks og bræðra hans. I
Eglu kemur skýrt fram að Egill drepur Rögnvald á meðan Eirík-
ur er að taka bræður sína af lífi (448). Haraldur gráfeldur getur
ekki verið meira en fjögurra vetra þegar Egill drepur bróður hans
og því er Rögnvaldur elsti sonur Eiríks.
Þar sem hann er „hið fríðasta mannsefni" er ólíklegt að Eirík-
ur eða Haraldur hafi ætlað að ganga fram hjá honum og velja
yngri bróðurinn sem enn var á barnsaldri. Miklu líklegra er að
Rögnvaldur hafi aldrei verið til en hafi verið skapaður af höfundi
til að þjóna þörfum sögunnar. Á yfirborðinu gegnir dráp hans
því hlutverki að innsigla óvináttu Egils og konungs, því Eiríkur
getur seint fyrirgefið Agli. Það er þó ólíkt vinnubrögðum Eglu-
höfundar að búa til persónu, sem samkvæmt hans eigin frásögn
hefur ekki getað verið til. Þetta brýtur í bága við það samræmi
sem alls staðar gætir í sögunni. Sú spurning vaknar hvort ósam-
ræmið sé ekki meðvitað og það eigi að hvetja lesendur til að huga
betur að frásögninni og leita að annarri merkingu hennar.
Þar sem frásögnin af Rögnvaldi er ekki sennileg er vert að
skoða hvort í hana megi leggja annan skilning en þann bókstaf-
lega. I biblíulegri túlkun er kennt að veita því sérstaka athygli
þegar sennileiki frásagnarinnar er á einhvern hátt rofinn. Þegar
það gerist, er líklegt að um allegoríu sé að ræða, þ.e. að frásögnina
beri einnig að lesa á andlegu plani með vísan til texta kristninn-
ar.30 Strax vekur athygli að Rögnvaldur er þrettándi maður á báti
30 Sjá Hervé Savon: „Allégorique (exégése)“, Encyclopedia universalis, I. bindi,
Paris 1985, bls. 806.