Skírnir - 01.04.1994, Page 232

226
BERGLIND GUNNARSDÓTTIR
SKÍRNIR
iOh pena de los gitanos!
Pena limpia y siempre sola.
iOh pena de cauce oculto
y madrugada remota!
Aðferð Þorgeirs magnar dramatískan þunga ljóðanna og það er e.t.v.
þess vegna að meiri hiti er í þýðingu Þorgeirs en þeirra tveggja sem hér
verða næstir nefndir. Bæði Jón Hallur og Guðbergur þýða „kaldar" þótt
með ólíkum hætti sé.
Skdldið í risaborginni
Og svo ... aftur hinn tryllti hraði New York. En nú kemur
horgin mér ekki lengur á óvart, ég skil hvernig götulífið
gengur fyrir sig, ég tala við fólk, fa betri innsýn í samfé-
lagið og gagnrýni það. Eg ákœri borgarlífið vegna þess að
ég er nýkominn úr sveitinni og held ekki að maðurinn sé
það mikilvægasta í heiminum.
F. G. Lorca, Skáld í New York
Jón Hallur á við ærið að etja þar sem hann fylgir Lorca í mögnuðu
flóði mynda í súrrealískustu ljóðabók hans. Hátturinn er auðvitað
„frjáls“ en engu að síður er þýðandi bundinn af hrynjandi textans.
Vandasamt er að koma myndum ljóðanna til skila; ónákvæmni eða óljóst
orðalag truflar skynjun lesandans sem lendir þá út í móa. Súrrealískt
myndmál er e.t.v. aldrei gersamlega úr lausu lofti gripið; það finnur sam-
hljóm (eða brothljóm) í skynjun lesandans sem þannig „samþykkir" það
án þess að geta endilega fært rök fyrir því. Umfram allt verður þýðand-
inn að vera í nánu tilfinningalegu sambandi við ljóðið því annars er ekki
við því að búast að lesandinn verði neinu nær; þýðandinn er jú miðillinn
á milli skálds og viðtakanda og allt veltur á honum um viðtökurnar.
Hann yrkir ljóðið í orðastað skáldsins sjálfs og verður ekki síður en það
að geta beitt brögðum skáldskaparins.
Segja má að Lorca sé stöðugt að yrkja um ástina, ekki síst með því að
greina frá fjarveru hennar. I borgarljóðum sínum frá New York er hann
fyrst og fremst að kveinka sér undan ástleysinu sem hann verður þar
áskynja, þ.e.a.s. hann finnur ekki lögmál hinnar spænsku eða andalúsísku
ástar í firrtum nútímaheimi risaborgarinnar. Staddur í henni miðri sér
hann um leið á bak æsku sinni og uppruna, hann lítur framandi um-
hverfið augum fullorðins manns og skelfist það. Lorca var líklega aldrei
sami „töffarinn“ og félagar hans, Bunuel og Dali, heldur höfðar fneira til
vanmáttar mannsins og sorgarinnar sem af honum hlýst.