Skírnir - 01.04.1999, Síða 12

Frá ritstjórum
MÖRG HELSTU DEILUMÁLIN í íslensku þjóðlífi þessi misserin snúast um
nýtingu verðmæta eða auðlinda sem jafnan hafa verið talin sameign ís-
lensku þjóðarinnar. Hér má nefna deilur um kvótakerfið, gagnagrunn á
heilbrigðissviði, og skipulag og nýtingu hálendisins. Tvær greinar í vor-
hefti Skírnis blanda sér í þessa umræðu. Heimspekingurinn Atli Harðar-
son leitar svara við því hvort kvótakerfið sé ranglátt og í hverju slíkt
ranglæti kunni að vera fólgið. Gísli Pálsson og Agnar Helgason varpa
hins vegar mannfræðilegu ljósi á þær forsendur sem bjuggu að baki lög-
unum um kvótakerfið og spyrja hvort markmið þeirra hafi náðst.
Þýðingar og þýðing þeirra eru annað áberandi stef í þessu hefti. Ósk-
ar Bjarnason fjallar um útgáfu Diederichsforlagsins á þýðingum íslenskra
fornbókmennta á fyrstu áratugum þessarar aldar og tengsl þeirra við
hugmyndafræðilegar hræringar í Þýskalandi. Israelski fræðimaðurinn og
þýðandinn Itamar Even-Zohar skrifar ritdóm um nýlega heildarútgáfu
Islendingasagna á ensku og Ásdís R. Magnúsdóttir ræðir um merkingar-
heim Rabelais í tilefni af íslenskri þýðingu Erlings E. Halldórssonar á
verki hans, Gargantúi og Pantagrúll. Þá fjallar Gauti Kristmannsson um
fræðirit Ástráðs Eysteinssonar, Tvímxli. Þýðingar og bókmenntir. Síðast
en ekki síst birtist hér þýðing Franks Hall á samræðunni „Jóni (eða til-
raun um Ilíonskviðu)“ eftir gríska heimspekinginn Platon.
Þrír greinahöfundar halda áfram þeirri fjörugu umræðu um íslenskt
þjóðerni sem farið hefur fram á síðum Skírnis undanfarin ár. Sagnfræð-
ingarnir Sverrir Jakobsson og Gunnar Karlsson bregðast við þeirri hug-
mynd að þjóðerniskennd sé tiltölulega ungt sögulegt fyrirbæri. Sverrir
varpar ljósi á notkun Islendinga á þjóðarhugtakinu á miðöldum en
Gunnar dregur fram fjölbreyttar heimildir sem gætu bent til þjóðrækni
eða þjóðernishyggju hér á landi frá 14. til 18. aldar. I Skírnismálum gagn-
rýnir Þórarinn Hjartarson síðan „íslenska söguendurskoðun" og ræðir
tengsl hennar við markaðsvæðingu og stjórnmálaþróun á Vesturlöndum.
Nokkur skrif hafa orðið í framhaldi af grein Árna Björnssonar í vor-
hefti Skírnis árið 1996, þar sem hann dró í efa að trú Islendinga á huldar
vættir og önnur dulmögn stæði undir nafni sem þjóðtrú. I Skírnismálum
sínum vekur Erlendur Haraldsson sálfræðingur athygli á rannsóknum
sem vefengja sérstöðu Islendinga í þessum efnum. Skáld Skírnis að þessu
sinni er Þórarinn Eldjárn og eru birt eftir hann þrjú frumort ljóð.
Myndlistarmaður Skírnis er Ráðhildur Ingadóttir en Auður Ólafsdóttir
fjallar um peysuverk hennar, „Iður“.
]ón Karl Helgason og Róbert H. Haraldsson