Skírnir - 01.04.1999, Side 72

66
ÓSKAR BJARNASON
SKÍRNIR
Sjöunda herpóstsheftið, Germönsk hetjulund, geymir valda
kafla úr Thule undir ritstjórn Gustavs Neckel, ungs prófessors í
germönskum fræðum í Heidelberg. Neckel gekk lengra í hug-
myndafræðilegri notkun Islendingasagna en tíðkast hafði í
Þýskalandi til þessa. Inngangur hans er lofræða um germanskt
stríðsmannasiðferði sem andstæðu friðelskandi kristindóms.
Höfundur tekur að vísu fram að boðorðið: „Þú skalt ekki mann
deyða“ sé nauðsynlegt á friðartímum en minnir um leið á að það
sé „ættað frá Austurlöndum", það sé framandi og óþjóðlegt.
A ófriðartímum sé hið „heiðna boðorð“ aftur á móti betur við
hæfi, en í því boðorði felist að „lífið sé ekki æðst gilda, ekki held-
ur líf ‘hinna’".52 Heiðnin boði ennfremur skilyrðislausa hefnd:
„Hefndu fyrir það sem gert er á hlut þinn, því kröftuglegar, þeim
mun betra!" Þá feli þetta siðferði í sér hlýðni og tryggð, „þakk-
láta tryggð við foringjann, tryggð sem felur í sér að leggja lífið í
sölurnar“ (s. 9). Neckel slær enga varnagla gagnvart hinu heiðna
siðferði sem hann kýs að kalla „heiðna riddaramennsku, frísklega
og lifandi karlmennsku" (s. 10). Hann lætur sem öll þessi gildi
megi lesa út úr íslendingasögunum (foringjatryggðin ekki undan-
skilin!) en grundvallarhugsjónin sé „að koma sínu fram hvað sem
það kostar“ (Selbstbehamtung um jeden Preis). Að mati Neckels
nýtur germönsk hetjulund sín best á dauðastundinni:
Gengið var í dauðann eins og af fúsum og frjálsum vilja. Fjandmannin-
um var storkað á alla lund, svo eigin lífsvon hlaut að veikjast, og með lát-
bragði og orðum var því hafnað að dauðinn væri böl. Þetta er hið germ-
anska stolt! (s. 23)
Því eru margar dauðastundir teknar með í val á sögutextum, svo
sem Njálsbrenna, fall Grettis og Illuga og endalok Jómsvíkinga. í
kafla um „stríðsmannavisku“ eru birt erindi úr Hávamálum sem
eiga að „varpa ljósi á stríðsmannaanda hins forna lífs“. Viska
þessi er að dómi Neckels eins frábrugðin kristindómnum og eikin
pálmanum. Því sé nauðsynlegt að gleyma öllu því sem maður hafi
numið í skóla til þess að læra að meta hana að verðleikum. Þá
52 Sama rit, s. 13-14.