Skagfirðingabók - 01.01.1970, Blaðsíða 37

ÞORKELL ÓLAFSSON
dalaþingum, kvæntur Guðrúnu, dóttur Jóns skáldprests Þorlákssonar.
Sonur þeirra var séra Þorkell á Staðastað, faðir dr. Jóns Þorkelssonar
(Fornólfs).
Víst má telja, að séra Ólafur hafi notið almennra vinsælda í Odda,
setið þar á friðstóli og unað vel. Á þeim árum gerir hann tillögur um,
að þeir stúdentar, er verða vildu prestar, gætu notið framhaldsmennt-
unar í guðfræði innanlands. Einnig gerði hann ráðstafanir til þess í
prófastsdæmi sínu að koma börnum fátækra foreldra til fósturs og
fræðslu hjá efnuðum bændum í sýslunni. Skyldi það vera eins konar
barnaskóli.
Segja má, að árið 1745 verði þáttaskipti í ævi Ólafs prófasts og á
þann hátt, er hann vildi sízt kjósa. Honum hefði vafalaust vegnað bezt
að vera kyrr í Odda, enda er líkast því, sem leggist í hann vond veð-
ur, þegar kirkjustjórnarráðið bauð honum að takast á hendur biskups-
embættið í Skálholti 1745. Of langt mál yrði að rekja hér allar þær
stimpingar, sem urðu milli kirkjumálastjórnarinnar og séra Ólafs, und-
anfærslur hans og ákafa stjórnarinnar að skipa hann í embættið. Hann
kvaðst vera ólærður maður og aldrei hafa stundað háskólanám. Einn-
ig sagðist hann vera roskinn að árum og heilsuveill af liðagigt og
höfuðverk, mætti því búast við, að hinar erfiðu vísitasíuferðir yrðu
sér ofraun. Taldi hann sig á engan hátt hæfan til þess embættis og
kvaðst enga köllun hafa til að takast það á hendur. Ymsar undan-
færslur aðrar hafði hann. En séra Ólafi varð, sem öðrum, konungs-
garður greiðari inngöngu en brottfarar. Var hann að lokum kúgaður
til að taka við veitingarbréfi 24. marz 1747 og var vígður biskups-
vígslu í Kaupmannahöfn 23. apríl sama ár. Meðan hann var ytra, gerði
hann ýmsar tillögur til kirkjumálastjórnarinnar, svo sem að fjárhaldi
biskupsstólsins yrði létt af sér, að konungur veiti honum eitthvað
af afgangstekjum Skálholtsstóls síðustu árin til greiðslu skulda, er
hann hafi stofnað til vegna ferðakostnaðar til Hafnar. Einnig óskar
hann þess að mega halda Odda framvegis og fá að hafa þar aðstoðar-
prest. Munu slíks ekki hliðstæð dæmi um nýskipaðan biskup. Þess
mun ekki þörf að geta, að tillögur hans voru virtar vettugis. Oddi var
tafarlaust veittur Gísla Snorrasyni.
Um biskupsstjórn Ólafs Gíslasonar þau fáu ár, sem hann sat á
35