Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1997, Qupperneq 64

Múlaþing
kominn út undir Flautagerði heyrði hann
umferð í myrkrinu skammt frá sér. Hann
fór að flýta sér og þegar hann var að fara
yfír lækjargil sem var á leið hans var þrifið
í frakkann. Tók Jón þá mikið viðbragð og
rifnaði frakkinn við það. Hann hljóp síðan
upp með læknum og slapp þannig í burtu.
Þegar hann kom heim sýndi hann mönnum
rifna frakkann og sagði frá viðureign sinni
við dýrið. Lýsti hann því á stærð við kind
en miklu hálslengra.
Á gamlárskvöld árið 1889 voru tveir
menn á ferð í fullu tungli og var veður hið
bjartasta. Þessir menn voru Lúðvík Krist-
jánsson, vinnumaður í Stöð, og Stefán
Bjömsson, sem þá var þar á heimilinu að
læra undir skóla. Þeir vom á leið til
Flautagerðis og ætluðu að heilsa upp á frú
Helgu sem þá var orðin ekkja séra Jóns
Austmanns. Þegar þeir komu að Stóramel
sáu þeir skepnu sem líktist stórri kind,
standa á gaddinum við bátanaustið. Héldu
þeir að þetta væri sauður sem frú Helga átti.
Lúðvík hóaði hátt og hélt að sauðurinn
myndi hlaupa heim til húsa en þess í stað
tók hann á rás í áttina til þeirra. Þeir urðu
mjög skelkaðir því að hann bar mjög hratt
yfir og hlupu þeir því af stað. Þeir vom
u.þ.b. hálfa mínútu að hlaupa yfír gil sem
var þarna en á meðan hljóp skepnan 5-600
faðma (280-340 metra). Síðan stoppaði
hún og rak upp dimmt gól en piltamir hlupu
eins og fætur toguðu heim að Flautagerði
og gengu óboðnir inn. Sögðu þeir engum
frá þessu nema séra Guttormi seinna um
veturinn.
I Örnefnaskránni (Flautagerði nú
Óseyri) stendur að Amoddur hafi farist í
hlaupi en menn segja nafnið ekki til komið
vegna þess að þar hafi aldrei fallið skriða í
manna minnum og ekki sjáanleg ummerki
þess. Einnig hefur verið giskað á að
sjóskrímslið svokallaða hafí verið ísbjöm
en þó þykir mér það frekar ólíklegt vegna
lýsinga manna á skrímslinu og einnig vegna
þess að sumir atburðanna gerast að hausti til
(sjá Grímu). Þó vil ég ekkert fullyrða um
þetta og verða menn því að reyna að mynda
sér skoðun á því sjálfír.
21. Snorragil og -lækur
Snorragilið er ofan og innan við bæinn
Stöð, skammt utan og ofan við aðveitustöð
Rarik og endar uppi við Mundlaugarmýri.
Lækurinn rennur niður úr gilinu skáhallt til
suð-vesturs, ofan við urð sem þar er. Þegar
hann kemur fram hjá urðinni, rennur hann
ofan við aðveitustöðina og réttina, sem þar
er skammt frá. Þaðan rennur hann í Þverá.
Ekki er vitað af hverju nafnið er dregið.
Mér var bent á að nafnið gæti allt eins
verið Snarrarlækur og Snarrargil en það
ekki rökstutt frekar. Álitu flestir aðrir, sem
ég ræddi við, að það stæðist ekki.
22. Herdísarbúr
I bókinni Islensk mannanöfn, eftir
Hermann Pálsson, er nafnið Herdís skýrt
þannig:
„Her og dís. Hefúr tíðkast írá land-
námsöld.“ (1960, bls. 196)
Orðið búr getur m.a. þýtt: matar-
geymsla eða dyngja (skemma). (íslensk
orðabók, 1982, bls. 75).
Læt ég lesendum eftir að velta því fyrir
sér hvort fomkonan Herdís hafí átt skemmu
við Herdísarbúr, eða að þar hafí verið
einhverjar matargeymslur (búr) sem Herdís
hafi notað, eða að skýring nafnsins sé
önnur.
Enginn, sem ég ræddi við, vissi um
skýringu á nafngiftinni en flestir töldu hana
gamla. Staðsetning örnefnisins er þó
augljós. Er það í utanverðu Álftafelli, norð-
an við bæinn Stöð. Þar er hjalli þar sem
m.a. vom tínd fjallagrös. Best var þó að
62