Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1997, Síða 95
Foxleiðangurinn
verndarvæng sinn, en fyrst og fremst að
stöðva þó ekki væri nema hina eyði-
leggjandi öxi Hallormsstaðavillimannsins.
Eg voga mér að halda fram að sannanir fyrir
því sem ég hef haldið hér fram, myndu ekki
láta á sér standa. Því verður ekki móti
mælt, að skógarleifar fyrri tíma, sem komu
í ljós í surtarbrandslögunum, eftir rann-
sóknir prófessors Steenstrups, tilheyri
frumtímabili í sköpun lífríkisins og að
yfirstandandi myndunartímabil Islands,
leiði í ljós allt aðrar myndanir en þá. Eg
hætti mér ekki út í náttúruvísindalega
umræðu um þetta. En burtséð frá þessu
leyfi ég mér að halda fram að jafnvel
óvísindalegt auga geti víða á Islandi séð
sannanir fyrir eiginleikum jarðvegsins til að
framkalla trjágróður, sem gæti orðið til
gagns, ef hann væri friðaður, jafvel þótt gert
væri ráð fyrir að kjarrbirkið væri aðal-
nytjamar. Því að þótt hinar 24 tegundir hins
forna trjágróðurs á íslandi, lauf- og
barrtrjáa, t.d. hlyns, eikur o.fl., gætu ekki
þrifist. Það vitum við vegna þess hve
veðurfar og jarðvegur hefur breyst síðan þá.
Lagarfljót er mjög breitt við Hall-
ormsstað; Um 3.000 fet, og næstum 50
faðma djúpt. Hin mikla elfur, sem hér líkist
löngu stöðuvatni, hin gróskulegu tún, hinn
græni og glaði, ungi skógur, hin alvöru-
þmngnu fjöll, sem á bakvið hclja sig til
skýja, og hinir dreifðu bóndabæir beggja
vegna elfurinnar, gerði þetta hérað eitt
hinna fegurstu og notalegustu á Islandi.“
Lýkur hér með hinni háfleygu og há-
tíðlegu frásögn Zeilaus liðsforingja af
heimsókninni að Hallormsstað. Lýsing
hans á ferðinni inn í Fljótsdal og sundi
hestanna yfir Jökulsá á eftir ferjunni bíður
betri tíma.
Oneitanlega þykir mér einkennilegt, að
þessi merkilegi leiðangur og hugmyndin
um símalögnina, skuli að mestu gleymd í
Islandsögunni.
Eftirþanki
Allt í einu skaut þanka niður í huga
minn: Skyldi Þorvaldur Thoroddsen nefna
þennan leiðangur í Landfrœðissögunm! Jú,
aldeilis! Hans er getið á bls. 74 í IV. bindi
hennar! Það fór ekkert fram hjá Þorvaldi.
Og engir nútímamenn fara fram hjá
honum!
93