Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1997, Blaðsíða 101

Austurland ég þrái þig
Ekki lá ábúð á jörðum á Héraði á lausu
um þessar mundir og næsta vor flytja ungu
hjónin með son sinn að Háreksstöðum í
Jökuldalsheiði en þá búa þar Jón Sölvason
úr Fljótsdal og kona hans Katrín Þor-
leifsdóttir, móðir Guðrúnar Láru og fyrr
getur. Þau eru frumbyggjar á Háreksstöð-
um, fyrsta landnámsbýlinu í Jökuldalsheiði
á 19. öld og höfðu reist þar bú árið 1841.
Næstu ár eru ungu hjónin, Jón og
Guðrún, þar í húsmennsku og þann 2. mars
1847 fæðist þeim annar sonur, Pétur Lárus,
og er, eins og stendur í prestþjónustubók-
inni: „...heima skírður af Jóni Sölvasyni
bónda á Háreksstöðum.” Skím þessa bams
staðfestir síðan síra Bergvin Þorbergsson á
Eiðum hinn 11. júní sama ár.
Pétur Láms varð síðar um hríð bóndi í
Hólalandshjáleigu í Borgarfirði en gerðist
snemma á þessari öld þurrabúðarmaður,
eins og tekið var til orða, í Bakka-
gerðisþorpi og byggði þar hús sem heitir
Lindarbakki. Það hús hefúr nú á síðari ár-
um verið fært nálægt sinni upprunalegu
mynd með hlöðnum veggjum og torfþaki,
allt hið snyrtilegasta og vekur óskipta
athygli komumanna í þorpinu.
Og árin líða á Háreksstöðum í Jökul-
dalsheiði, eins og annars staðar. Þann 11.
nóvember 1852 fæðist húsmennsku-
hjónunum þar sonur, sem gefíð er nafnið
Sigurjón. Er þar í heiminn borinn faðir
guðfræðingsins og skáldsins, sem við
höfum um sinn fylgt spöl og spöl á heimleið
til Austurlands vorið 1906. En í þessari
ferð eru ekki fyrstu ljóð hans að fæðast.
Arum saman hefur hann ort en við vitum
ekkert um það hvenær hann hóf að fella
hugsanir sínar í ljóðstafi. Elsta ljóð, sem
hann hefur ritað ártal við er frá árinu 1899,
en harla ólíklegt er, að hann hafi ekki ort
fyrir þann tíma. Örlög æskuljóða verða oft
þau, að koma aldrei fyrir almenningssjónir,
er fæddur í Húsavík við Borgartjörð
14. ágúst 1874. Hann átti fátæka for-
eldra, en er liann hafði fengið næg-
an þroskan til vinnu, þá fór hann til
sjera Einars í Kirkjubæ til lærdóms.
Varð svo niðurstaðan sú, að liann fór
í lærða skólann 1897. Þaðan útskrif-
aðist hann árið 1903. Síðan hefur
hann stundað nám í prestaskólanum
og útskrifast þaðan nú í vor.
Lárus er skáld gott og hefur kveðið
eigi alllítið. Hafa ýms af ljóðuin hans
verið prentuð i »Ingólfi« og í »Sumar-
gjöf« Bjarna Jónssonar og Einars
Gunnarssonar.
Lárus var ritstjóri »Unga íslands«
eitt ár og fórst það vel. En sökum
námsanna ljet hann af ritstjórn, en
hjet þó að styrkja blaðið með rit-
snilld sinni.
Lárus er hár maður vexti og svar-
ar sjer vel, fríður sýnum, bláeygur og
dökkur á hár. Hann er vel talaður
á mannfundum og málrómurinn mik-
ill og fagur. Hann er drengur góður.
Úr Unga ísland, II. árg. 1906, bls. 42.
verða léttvæg fundin með vaxandi þroska
höfunda sinna, og jafnvel eldsmatur. En í
vorbirtunni 1906 gæti hugur skáldsins
hvarflað til ljóðs er hann kvað á
vorjafndægrum árið áður og nefndi
„Vorbyrjun”:
Velkomið aptur heim í Snælands haga,
heilnæma vor, og lát oss vetri gleyma.
Þú flytur með þér langa ljósa daga,
lífsþrótt og fjör í kalda Norðurheima.
Seiðandi frelsis söngvar þínir óma,
sólbros á kinnum Fjallkonunnar Ijóma.
99