Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1997, Side 106

Múlaþing
fóstursonurinn Lárus. Árið eftir er Jón
skráður bóndi á Setbergi og þar búa þau
næstu árin og er Lárus þar hjá þeim alla þá
stund.
Fóstursonurinn ungi unir sér þama vel
og hann leikur sér við bæjarlækinn á
Setbergi. Áratugum síðar leitar hugur
skáldsins heim á æskuslóðirnar, vestan úr
Ameríku, og hann yrkir langt kvæði um
þennan læk. I því standa m.a. þessi erindi:
Þennan læk eg þekkti ungur,
þá var ekki að lífi margt,
uppi yfír var ævi bjart,
ei var heldur fótur þungur.
Þurrkum í hann kraup of klungur,
komst þá út í Þverá vart,
sem væri fyrir sjónum svart.
Undan Hnausi og Engishjalla,
ofan og neðan jarðargöng
út úr klettaiðra þröng
uppsprettumar til þín falla.
Að þér vöngum hlíðir halla.
Háls og Engis gróðurföng
lykja um þig anga og söng.
Kvæðið er ort 1940, 55 ámm eftir að
Láras fluttist alfarinn frá Setbergi.
Vorið 1885 flytjast Jón Stefánsson og
Guðrún Lára að Hólalandshjáleigu og Láras
með þeim. Þar era þau við bú næstu
misseri. En árið 1887 bregður nokkuð
undarlega við. Það ár er Láras Sigurjóns-
son ekki skráður í sóknarmannatal Desjar-
mýrarsóknar. Hann er ekki heldur á skrá
yfír brottvikna úr sókninni né innkomna í
hana á þessum misseram, en árið eftir, 1888,
er hann skráður vinnudrengur hjá Runólfí
Þorsteinssyni bónda á Bakka, farinn úr
fósturforeldrahúsum. Sennilegast er, að
hann hafi verið kominn til Runólfs á Bakka
árið sem hans er hvergi getið, en nafn hans
fallið niður af vangá. Árið eftir fermist hann
og er enn á Bakka hjá Runólfi. Næsta ár,
þann 1. júlí, deyr afí hans Jón Stefánsson, þá
skráður bóndi á Hólalandi og talinn 70 ára
en er 72ja sé fæðingardagur hans rétt skráð-
ur í prestþjónustubók Eiðasóknar. Þegar hér
er komið sögu býr Stefán föðurbróðir
Lárasar í Hvannstóði og er Láras í heimilinu
hjá honum. En eitthvað hafa fræðin skolast
til hjá Desjarmýrarklerki því í sóknar-
mannatalinu er Láras talinn eitt af bömum
föðurbróður síns. Árið eftir flytur Stefán út
í Bakkagerðisþorp og þar er Láras hjá
honum, skráður vinnumaður.
Engum blöðum er um það að fletta, að
hugur Lárasar Sigurjónssonar hefur staðið
til mennta og má taka svo til orða, að úr
þessu fari hann að þoka sér í þá áttina.
Fardagaárið 1892-93 er hann vinnu-
drengur á Sandbrekku í Hjaltastaðaþinghá.
Hverjir réðu ráðum honum viðvíkjandi á
þessum misseram reyni ég ekki að geta mér
til um en örlagaspor era stigin því vorið
1893 fer hann að Kirkjubæ í Hróarstungu til
síra Einars Jónssonar hins ættfróða, síðar
prófasts, skráður vinnupiltur í lista yfír
innkomna í sóknina en námspiltur í sókn-
armannatalið í árslok sama ár, titlaður
kennsludrengur 1894, kennslupiltur 1895,
námspiltur 1896. Meira þarf ekki að segja.
Hann er að læra undir skóla hjá síra Einari.
Árið 1897 er hann skráður í prest-
þjónustubókina burtvikinn í Reykja-
víkurskóla.
Væntanlega hafa kaupamannslaun að
sumri hrokkið skammt til að kosta
langskólavist á vetrum eignalausum pilti,
sem ekki átti sér að auðugra fólk en hér að
framan hefur verið rakið. Var Lárus
Sigurjónsson studdur til náms?
Engum getum skal hér að leitt en
104