Skagfirðingabók - 01.01.2011, Blaðsíða 14

14
SKAGFIRÐINGABÓK
stundum vinum sínum og kunn-
ingjum sem komu í heimsókn. Sem
maklegt var hreifst hann mjög af þess-
ari stöku með sinni snjöllu mynd-
líkingu í lokahendingunni. Einar Lax-
ness birti hana í eftirmælagrein um
Andrés yngra (Morgunblaðið 8. janúar
1999):
Sértu raust, eg bergmál skal þér bjóða,
bið eg þig að taka í mjúka hönd.
Sendu hingað sönginn þinna ljóða.
Sértu bára, skal eg vera strönd.
Andrés Björnsson yngri rann upp sem
fífill í túni á Hofi á Höfðaströnd. Það
var mikil jörð, 80 hundruð að fornu
mati. Hún var hluti af landnámi
Þórðar Bjarnarsonar sem kallaður var
Höfða-Þórður. Bærinn stendur sem
næst miðja vegu milli fjalls og fjöru á
Höfðaströnd miðri og útsýni vítt inn
fjörðinn og út til eyjanna og höfðans
sem við Þórð er kenndur. Jörðin er
landmikil og hvergi aðþrengd. Þar
sátu löngum höfðingjar og úr landi
jarðarinnar byggðist Hofsós, einn elsti
löggilti verslunarstaður landsins. Hof
liggur vestan undir Tröllaskaga. Fyrir
ofan bæinn rís Hagafjall og skýlir fyrir
norðannæðingi. Það er gróið upp eftir
hlíðum. Andrés minntist þess í eftir-
mælum um Pálma Jónsson frænda
sinn er þeir gengu fullorðnir menn
sam an um Hagafjallið þar sem „við
þekktum nánast hverja þúfu og hverja
laut. Við vorum eins og börn í annað
sinn.“ (Mbl. 12. apríl 1991).
Andrés drap á þetta bernskuum-
hverfi í blaðaviðtali: „Ég minnist
margr a góðra stunda og mikillar
æskugleði og lífsfyllingar. En það þarf
ekki að vera bundið við atburði
sérstaklega, kannski við læk eða eitt-
hvað slíkt. Það er mikið frekar bundið
við náttúruna. Hof er kirkjustaður og
landnámsbær og ég hef stundum sagt
í gríni að ég sé alinn upp í kirkjugarði.
Ég þekkti mikið af gömlum leiðum
og það get ur verið að það hafi haft
meiri áhrif á mig en margt annað,
and leg áhrif. Ég var mjög snemma lát-
inn fara í kirkju og fylgjast með
kirkjulegri þjónustu.“
Hér kemur fram að í öndverðu mót-
uðust hugðarefni Andrésar, hann fékk
áhuga á fortíðinni og menningarerfð-
unum, en þær birtust í kveðskap sem
hann varð handgenginn ungur. Líka
mótaðist trúarþel hans við kirkjugöng-
ur og lestur trúarrita, en kristin trú
var Andrési alla tíð mikils virði.
Á uppvaxtarárum Andrésar voru
kreppuár, en heimilið að Hofi var all-
vel stætt. Það var mannmargt og
bjuggu þar oftlega 10–20 manns,
foreldrar þeirra beggja, Jóns og Sig-
urlínu, börn og vinnufólk. Jón á Hofi
tók mikinn þátt í félagsmálum. Hann
hafði verið í Samvinnuskólanum upp-
hafsár hans, 1918–19, var oddviti
sveitarinnar og einn af stólpum Fram-
sóknarflokksins í sýslunni. Umsvifum
hans fylgdi vitanlega að fjöldi manna
sótti hann heim. Andrés segir í fyrr-
nefndu viðtali að á þeim slóðum hafi
verið „heldur bjartara yfir á þessum
árum en hjá mörgum öðrum. Það var
stutt í Siglufjörð í síldina og á henni
lifðum við. Það var sá atvinnuvegur
sem helst gaf eitthvað af sér. Fólk sótti
þangað á sumrin til að ná sér í lífs-
björg.“ (Þorgrímur Gestsson: Helgar-
pósturinn, 9. janúar 1981).
Andrés varð snemma læs sem fyrr
kom fram og las allt sem til náðist,
bæði hátt og í hljóði, og hafði af því