Skagfirðingabók - 01.01.2011, Qupperneq 52

52
SKAGFIRÐINGABÓK
útgáfu Menning ar sjóðs í „Næpunni“
við Skálholtsstíg. Þar áttum við einn-
ig góða samvinnu við vin okkar Helga
Sæmundsson.“ (Mbl. 8. janúar 1999).
Í segulbandasafni Ríkisútvarpsins er
varðveitt mikið af efni sem Andrés
flutti og las inn á segulbönd. Þótti vel
til fundið að gefa út á hljómdiski úrval
úr ljóðalestri hans. Höfundur þessarar
greinar átti aðild að því verki og skrif-
aði texta með diskinum sem út kom
1996. Á honum eru hljóðritanir á
lestr i ljóða eftir þrettán skáld. Sú elsta
er frá 1946, en yngstu upptökurnar frá
1981. Hér eru mörg af eftirlætis-
skáldum Andrésar og vitaskuld fer
Grímur Thomsen fremstur. Elstur
skáldanna er Hallgrímur Pétursson en
yngstur Steinn Steinarr. Að sjálfsögðu
vantar margt sem menn hefðu gjarnan
viljað hafa með. „Eigi að síður má efni
þessa hljómdisks teljast fullgott dæmi
um þann mikilsverða þátt í ævistarfi
Andrésar að stuðla að því með útvarps-
flutningi að gera íslenskan kveðskap
lifandi í vitund þjóðarinnar.“ Þetta
seg ir í upphafi kynningartexta með
diskinum og honum lýkur á þessum
orðum:
„Ekki þarf að lýsa því fyrir þeim
sem hafa diskinn í höndum hvernig
Andrés flytur þessi kvæði. Þess er vert
að minnast að ljóðið er að uppruna
nátengt tónlist, í víðum skilningi, og
nýtur sín tíðum best þegar það er flutt
í heyranda hljóði. Þá reynir á skyn
flytj andans á hljóm, hrynjandi og brag
ljóðsins, en umfram allt skilning á
þeirri hugsun sem í því felst og næm-
leik á kvikuna í því. Þessu kemur
góður flytjandi eins og Andrés Björns-
son á framfæri með persónulegum
blæbrigðum. Þegar best lætur rennur
texti ljóðs og rödd flytjanda saman í
einingu. Orð skáldsins öðlast þá nýtt
líf í huga áheyrandans.“
Þessi hljómdiskur er eins konar
minnisvarði um Andrés. Annar slíkur
varði er bókin með áramótaræðum
hans. Þriðji varðinn hefði átt að verða
bókin um Grím Thomsen sem til stóð
að gefa út á síðustu æviárum Andrés-
ar.
Andrés og Margrét kona hans reistu
sér á áttunda áratug síðustu aldar hús
í vesturbæ Reykjavíkur. Það er númer
62 við Hofsvallagötu, á horni þeirrar
götu og Ægisíðu. Þar sat Andrés
lengst um eftir að hann lét af embætti
og þangað var gott að heimsækja þau
hjón. Af honum mátti fræðast um
margt og naut ég þess að spjalla við
hann um gamalt og nýtt, sögu Ríkisút-
varpsins, merkismenn sem hann hafði
kynnst á langri ævi, og einnig málefni
samtíðarinnar sem hann fylgdist með
af vakandi áhuga og hafði ákveðnar
skoðanir á.
Andrés bjó við sæmilega heilsu
nokk uð fram á áttræðisaldur en þá fór
honum að hraka. Á áttræðisafmælinu
heimsóttu hann gamlir samstarfsmenn
úr Ríkisútvarpinu og vottuðu honum
þakkir fyrir vináttu og samskipti sem
ekki hafði borið skugga á, langa og
góða návist. Menn óraði fyrir því að
skammt myndi til lokadags. Svo
reyndist vera. Haustið 1998 veiktist
Andrés og fór á sjúkrahús í nóvember.
Hann komst þó heim um skeið, en
veiktist aftur, var fluttur á Landspítal-
ann og átti þaðan ekki afturkvæmt.
Hann lést 29. desember 1998, hátt á
áttugasta og öðru aldursári. Andrés
var jarðsunginn frá Dómkirkjunni 8.
janúar 1999. Séra Gunnar Kristjáns-