Skagfirðingabók - 01.01.2011, Blaðsíða 105
ÞJÓNUSTAN OG ÍGANGSFÖTIN
geng ar voru fjósbaðstofur þar sem kýr
voru undir baðstofugólfi til upphitun
ar. Árið 1822 bjuggu Gísli Konráðs
son sagnaritari og Steinunn Egilsdótt
ir á YtraSkörðugili, með 9 lambhrúta
á baðstofugólfinu.12 Svo var um fjölda
bæja. Á Kúskerpi voru 3–4 lömb í
lambastíu um 1890, aftan við rúm
vinnukonunnar13 og í fremsta stafgólfi
baðstofunnar á Mánavík árið 1895
„var fjósið og ein kýr í því. ... Innar af
því kom sjálf baðstofan, og var hún
eitt eða tvö stafgólf14 og þrif leg eftir
því sem um var að gera“.15 All ir sjá
hvílík barátta það hefur verið að halda
húsum og heimilisfólki þrifalegu við
slíkar aðstæður.
Árið 1907 voru ungir menn leiddir
til fornfálegrar baðstofu í Teigakoti:
Í frambaðstofunni [voru] nokkur
lömb og tveir fullorðnir hrútar, sem
afkróaðir voru innst inni. … Fólkið
bjó í suðurendanum og var ekki að
fullu þiljað á milli. … Fyrsta verk
gömlu konunnar var að taka af okk ur
sokkaplöggin og færa okkur þurra
sokka.16
Þetta er skemmtilegt innlit hjá gömlu
siðavöndu fólki sem sinnti gestum
sín um samkvæmt aldagömlum hefð
bundnum kurteisisvenjum sem ungu
mönnunum, stuttu eftir aldamótin
1900, fannst gamaldags, enda voru
þær þá að hverfa. Þegar fólk flutti í
timbur og steinhús, þar sem flest var
málað, dúklagt og veggfóðrað, urðu
þrif og umgengni miklu auðveldari.
Auk þess sem hægt var að kaupa alls
konar tæki til að létta heimilisstörfin.
Þjónustan og ígangsfötin
Allar konur áttu að kunna að þvo
þvotta, vinna úr ull, prjóna og sauma,
heyja, annast skepnur, mjólka og
Hlóðasteinarnir voru volgir eftir elda
mennsku dagsins og gott að þurrka böslin á
þeim yfir nóttina. Lyktin spillti heldur
ekki fyrir vinsældum þeirrar ráðstöfunar.
Ljósm.: Bruno Schweizer.
Héraðsskjalasafn Skagfirðinga.
12 Ævisaga Gísla Konráðssonar, bls. 147.
13 Ólína Jónasdóttir, 1981, bls. 20.
14 Lengd húsa var mæld í stafgólfum, sem voru bilin milli burðarstoðanna, oft um 1,5–1,8 m,
eða sem svaraði einni rúmlengd.
15 Guðmundur Hannesson, 1945, bls. 19.
16 Theódór Friðriksson, 1977, bls. 378–9.
105