Skagfirðingabók - 01.01.2011, Qupperneq 29

29
ANDRÉS BJÖRNSSON ÚTVARPSSTJÓRI
sitt fræðasvið, bókmenntirnar. Í Skírni
1947 birtist ritgerðin Um Skikkju-
rímur sem var runnin frá námi hans í
íslenskum fræðum, en Andrés hafði
mæt ur á rímnakveðskap. Ljóðmæli
Stefáns Ólafssonar gaf hann út með
inn gangi í Íslenzkum úrvalsritum Menn-
ingarsjóðs 1948. Samtímabókmennt ir
höfðuðu ekki síður til hans og birti
hann ritdóma í tímaritum, einkum
um ljóðabækur. Í Tímariti Máls og
menningar 1945 komu dóm ar um
Und ir óttunnar himni eftir Guðmund
Böðvarsson og Kvæði, fyrst u bók
Snorra Hjartarsonar. Umsögn Andrés-
ar um þá síðartöldu var hið markverð-
asta sem um þá bók birtist við útkomu
hennar. Þá er stutt skilningsrík um-
sögn um Þorpið eftir Jón úr Vör í
Skírni 1947.
Á þessum árum kynntist Andrés
Sigurbirni Einarssyni dósent í guð-
fræði, síðar biskupi Íslands. Þau kynni
hafa eflaust orðið til að styrkja trúarleg-
an áhuga hans. Sigurbjörn var stjórn-
arformaður Bókagerðarinnar Lilju sem
einkum gaf út rit með kristilegum
boðskap. Á vegum þessa forlags komu
tvær litlar bækur eftir breska höfund-
inn C. S. Lewis, fyrstu þýðingar frá
hendi Andrésar á prenti. Þær hétu Rétt
og rangt, 1946, og Guð og menn, 1947.
Þetta eru trúar- og siðferðilegir fyrir-
lestrar sem höfundur hafði flutt í út-
varp og las þýðandinn einnig úr þess-
um bókum í útvarpið um svipað leyti
og þær komu út. C. S. Lewis var merk-
ur fræðimaður og rithöfundur; kunn-
astur hefur hann orðið fyrir sögur sínar
frá ævintýralandinu Narníu, ætl aðar
börnum, en þær eru trúarlegar dæmi-
sögur.
Árið 1947 hóf göngu sína tímaritið
Ritlist og myndlist. Andrés Björnsson
sat í ritstjórn þess, en það varð skamm-
líft eins og fleiri rit um bókmenntir
og listir á þessum árum. Í fyrsta tölu-
blaði birti Andrés tvö kvæði, raunar
þau sem Jón Þórarinsson setti lög við
og áður var nefnt. Þetta er þung-
lyndisleg náttúrulýrik og gætu kvæðin
bent til þess að höfundurinn sé ósáttur
við sinn hlut, kysi að mega snúa frá
hinu daglega þrasi til annarra hug-
næm ari viðfangsefna. Annað kvæð ið
heitir Vorvísa og er á þessa leið:
Sjá vorið blika um loft og lagar brá
og ljóma slá um heiði og mó.
Heyr fuglsins rödd, sem hljómar há
við háan klett og lágan skóg.
Kannski átti eg aldrei neitt í þér,
mitt ættarland með fjöllin blá,
þó eitt sinn hafi eg eignað mér
þinn eyðisand og jökulsnjá.
Þar sem áður út um hvolfin blá
flaug óska minna fugl og söng,
nú silast óttauglan grá
með ógn í vængjum dægrin löng.
VI
Árið 1950 sauð alveg upp úr í Ríkisút-
varpinu ófriðurinn milli Jónasar Þor-
bergssonar og Helga Hjörvar. Sá
árekst ur olli uppnámi í yfirstjórn
stofn unarinnar og í þeim breytingum
sem af þessu leiddi barst Andrés
Björnsson ótvírætt og örugglega fram
til forustu í málum Ríkisútvarpsins.
Tildrögin voru þau að á stríðsárunum
safnaðist Ríkisútvarpinu fé vegna vax-
andi umsvifa í þjóðfélaginu. Jónas
Þorbergsson útvarpsstjóri hafði mik-