Skagfirðingabók - 01.01.2011, Blaðsíða 197

HÓLAÝTAN
seld safni, sem umráðamenn og
vel unnarar Hólastaðar samþykkja.
Vélin skal vera almenningi til sýn­
is og skal þar tekinn fram þáttur
föður seljenda í varðveislu vélar­
innar, m.a. hversu lengi hún var í
eigu hans og við hvaða verk hún
var helst notuð.
3. Komi til endursölu á jarðýtunni, á
Búvélasafnið á Hvanneyri for­
kaupsrétt á henni nema hún sé seld
eða afhent öðru safni, sem stjórn­
endur Hólaskóla samþykkja og er
staðsett í Skagafirði.
Samningurinn er dagsettur í Stóra­
gerði 8. ágúst 2006 og undirritaður af
þeim Guðmundi og Torfa Guðlaugs­
sonum og Gunnari Kr. Þórðarsyni,
ásamt tveimur vottum.
Það fyrsta, sem Gunnar athugaði,
þegar hann sá ýtuna á stallinum, var
blokkin, en það var engin bót á henni,
sem hann taldi að ætti að vera. Hann
óskaði skýringa og var sagt að skipt
hefði verið um mótor og var sýnd
blokkin. Þar sá hann bótina og var þá
viss um að um gömlu Hólaýtuna væri
að ræða. Gamla blokkin er enn í
Hvammi, en hún fylgdi með í kaupun­
um ásamt varahlutum. Þessa hluti mun
Gunnar ná í, þegar tækifæri skapast.
Þessi fyrirhöfn öll lýsir best þrjósk­
unni og eftirfylgninni í Gunnari við
að byggja upp Samgönguminjasafnið.
Það var stoltur og ánægður maður,
sem ók gamla Bens heim í Stóragerði
með Hólaýtuna á palli, eftir fjörutíu
og tveggja ára vist hennar í Hvammi í
Hvítársíðu. [13]
Hólaýtan er aftur komin á gamlar
slóðir þar sem niður Kolku berst að
eyrum og Árni G. Eylands átti sín
fyrstu spor.
Lokaorð
Þá er lokið þessari frásögn af Hóla­
ýtunni. Fátt er um ritaðar heimildir
en þær sem til náðist voru nýttar. Að
öðru leyti var stuðst við minni manna.
Vonandi verður þessi stutta saga
nokk urt innlegg í sögu tæknivæðing­
ar landbúnaðarins á Íslandi. Öllum
þeim sem veitt hafa aðstoð við verk
þetta eru hér með færðar bestu þakkir.
Heimildir:
1 Árni G. Eylands 1950. Búvélar og rækt­
un, bls. 107, 218 og 240.
2 Árni G. Eylands 1944. Skuðgröfur.
Skýrsla um rekstur véla á vegum Véla­
sjóðs sumarið 1943. Freyr nr. 3, bls. 37
og 38.
3 Bjarni Guðmundsson 2010. Land­
búnaðarsafn Íslands.
4 Bjarni Maronsson. Munnleg heimild.
5 Birgir Haraldsson bóndi á Bakka. Sím­
tal 14. 10. 2009.
6 Björn Egilsson 1995. Gengnar götur.
7 Björn Pálsson frá Refsstað. Símtal 26. 1.
2010.
8 Björn Sverrisson. Samtal 4. 2. 2010.
9 Egill Bjarnason ráðunautur. Munnleg
heimild 15. 9. 2009.
9a Freyr 1943, nr. 10, bls. 146–147.
9b Fundargerð Verkfæranefndar 29. des.
1944. Þjskjs. V/12 1.
10 Gísli Sigurbergsson bóndi á Svínafelli.
Bréf dagsett 27. 12. 2009.
11 Guðmann Tobíasson. Munnleg heimild
16. 10. 2009.
12 Gunnar M. Magnúss 1965. Árin sem
aldre i gleymast 2. Ísland og heimstyrjöldin
fyrri 1914–1918, bls. 198.
13 Gunnar Þórðarson. Tölvubréf 17. 2.
2010.
14 Gunnlaugur Björnsson 1957. Hólastað­
ur, bls. 214 og 166.
15 Hjalti Pálsson 1989. Minnisblað.
Heim sókn að Hvammi í Hvítársíðu.
197