Saga - 2012, Page 233

þýðir ekki endilega að Ingibjörg hafi verið litlaus, heldur er ekki hægt að
segja hvað sem er um eiginkonu dýrlings. Að hluta til stafar heimildaskort-
urinn af því að Ingibjörg var fjarri því jafn pennaglöð og maður hennar, sem
var sískrifandi og stóð í reglulegum bréfaskriftum við stóran hóp fólks um
allt land. Eftir að Ingibjörg fluttist til Kaupmannahafnar fóru samskipti
hennar við heimalandið oftast fram í gegnum eiginmanninn og pennavini
hans. Í bréfum til Jóns er hann iðulega beðinn að bera konu sinni kveðjur frá
bréfriturum og spúsum þeirra, um leið og Jón biður að heilsa frá Ingibjörgu
til kunningja sinna og eiginkvenna þeirra í sínum skrifum (bls. 54). Þótt
Margrét bendi réttilega á að heimildir um Ingibjörgu leynist víða (bls. 264),
þá litar þessi skortur texta ævisög unnar. Iðulega þarf Margrét að geta í
eyður og því eru orð eins og „hugsanlega“, „ætli“, „líklega“, „kannski“,
„örugg lega“ og „ef laust“ notuð á nær hverri síðu bókarinnar (sjá t.d. bls. 77,
83, 109, 144, 165, 202, 209 og 226).
En heimildaskorturinn um líf Ingibjargar á sér fleiri orsakir en þá að
konur þögðu í samkunduhúsum á meðan karlar létu í sér heyra. Ingibjörg
var sannarlega fær um að skrifa sín eigin bréf, eins og sjá má af nokkrum til-
skrifum frá henni sem hafa varðveist. Margrét sýnir líka fram á að þau
hjónaleysin Jón og Ingibjörg skrifuðust á árin tólf sem þau sátu í festum
hvort í sínu landinu, þótt við vitum ekki hversu tíð þau skrif voru. Af ein-
hverjum orsökum hefur ekkert bréfanna þeirra á millum varðveist. Enginn
veit með vissu hvað af þeim hefur orðið, þ.e. hvort annað þeirra hjóna eyddi
þeim, hvort þau hjónin gerðu það saman eða hvort þeir sem tóku við gögn-
um Jóns og Ingibjargar að þeim látnum grisjuðu bréfasafnið. Hvað sem því
líður hefur einhver tekið þá ákvörðun að eftirkomendum kæmu þessu per-
sónulegu skrif ekkert við, um leið og öllum þeim gögnum sem vörpuðu ljósi
á hina opinberu persónu Jóns Sigurðssonar var haldið vandlega til haga.
Með þessu var sköpuð eða hönnuð ákveðin ímynd af þjóðhetjunni, og það
hefur reynst vandkvæðum bundið að hnika henni til síðan.
En hverju bætir ævisaga Ingibjargar Einarsdóttur við það sem áður var
vitað?
Í fyrsta lagi er auðvitað fengur að því í sjálfu sér að fá sögu Ingibjargar á
prent. Hrifning Íslendinga af Jóni Sigurðssyni var — a.m.k. fram eftir 20.
öldinni — nær takmarkalaus og áhugi á lífi hans mikill. Skrifaðar hafa verið
bæði þykkar og þunnar ævisögur um Jón, auk fjölda annarra bóka um ein-
staka þætti í lífi hans, kennslubækur um Jón Sigurðsson eru lesnar í skólum,
heimilda myndir um hann sýndar í sjónvarpi, sýningar settar upp í söfnum
og málþing haldin um hann og skoðanir hans. Með þetta í huga er skiljan-
legt að íslenskir lesendur hafi áhuga á Ingibjörgu Einarsdóttur og lífshlaupi
hennar.
Í öðru lagi skýrir ævisagan ýmsa drætti í þeirri mynd sem dregin hefur
verið upp af Jóni Sigurðs syni í eldri ritum. Þekktar eru rannsóknir Lúðvíks
Kristjánssonar á stússi Jóns fyrir landa sína í Kaupmannahöfn, en forsetinn
ritdómar 233
Saga vor 2012_Saga haust 2004 - NOTA 10.5.2012 12:40 Page 233