Breiðfirðingur - 01.04.1950, Síða 46

44
BREIÐFIRÐINGUR
III. SKILYRÐI TIL BYGGÐARAUKNINGAR
í SVEITUM.
Það hefur hér að framan verið á það bent að æskilegt sé,
með vaxandi fólksfjölda í landinu að nokkur hluti fólksaukning-
arinnar staðnæmdist í sveitunum. Hitt er svo annað mál, hvort
þær aðstæður eru fyrir hendi að koma þeim breytingum á, sem
til þess þarf að þetta geti orðið.
Enginn atvinnuvegur getur dregið fólkið til sín, nema hann
veiti því tilsvarandi lífskjör og aðrar atvinnugreinar. I lýð-
frjálsu landi velur fólkið sér sjálft lífsstarf. Fyrr á tímum gat sá,
er hafði aðstöðu til að ná eignar- eða ábúðarráðum á jörð haf-
ið búskap því nær með tvær hendur tómar. Sá tími er liðinn að
bóndi byrji búskap með þeim bústofni einum, sem jörðinni fylgdi
sem kúgildi. Þó bústofn þessi væri lítill til að byrja með, þá var
bann aukinn smátt og smátt frá ári til árs. Kröfurnar til húsa-
kosts íyrir fólk og fénað voru aðrar og minni þá en nú. Efni
til húsagerðar mest innlent, en heimamenn þá oftast fleiri en
nú til. að vinna að húsagerðinni, því að þegar frumbýlingar áttu
í hlut hjálpuðust nágrannar að við að koma húsunum upp. Ahöld-
in, sem heimilin notuðu voru fábrotin og kostuðu ekki mikið
fé. Búskaparhættir eru breyttir. Nú þarf fyrst og fremst fjármagn
til að stofna bú, stofnfé og rekstrarfé.
Á yfirstandandi tíma stendur hugur fólksins til landbúnaðar.
Tengslin milli þess og sveitanna hafa aldrei slitnað, en það er
erfiðari leið sporin til baka en undanhaldið var, þegar mest
fluttist úr sveitunum á'stríðsárunum.
Það, sem þetta fólk rekur sig fyrst á, eru erfiðleikarnir á að
fá jarðnæði eða umráð lands til búreksturs. ,Hið sama gildir um
útvegun stofnfjár til jarðakaupa og umbóta á jörðunum, ef þær
eru keyptar með lélegum húsakosti og lítt ræktaðar, en svo er
um mestan hluta þeirra jarða, sem í eyði hafa verið um skeið.
Það geta vart orðið skiptar skoðanir um það, að í sveitum
er nægilegt landrými með skilyrðum til búreksturs og byggð-
araukningar. Þó einstaka raddir hafi heyrzt um að landið væri
ofsetið af beitarpeningi, þá verður að gera ráð fyrir því, að