Tímarit Máls og menningar - 01.06.2010, Side 29

Í s l a n d , a n n o n ú l l
TMM 2010 · 2 29
laga brotalamirnar. Þetta er verkefni. Skýrslan á að hjálpa okkur til þess, þeir sem
misbeittu valdi sínu þurfa að sjálfsögðu að svara fyrir það. Um það fjallar þessi
skýrsla, og er að mínu mati þörf á yfirvegun, ekki miðstýrðri múgsefjun einsog
lagt er upp með.21
Daginn eftir er komið annað hljóð í strokkinn. Aðeins nokkrum
klukkutímum eftir að Ögmundur fékk í hendur rúmlega 2000 síðna
skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis lýsti hann því yfir að hún væri
stórvirki „sigur fyrir íslenskt samfélag, staðfesting á að þrátt fyrir allt
eigum við sem samfélag fólk sem getur, kann og skilur. Í því gæti fram-
tíð okkar falist, endurreisnin“.22 Á aðeins einum degi höfðu dómarar
rannsóknarréttarins ummyndast í fólk sem getur, kann og skilur. Er
nokkur furða að Bergsteinn Sigurðsson í Fréttablaðinu hafi spurt: „Varð
Ögmundur líka múgsefjun rannsóknarréttarins að bráð?“23
Frjálshyggjumaðurinn Skafti Harðarson tekur undir orð Ögmundar
og varar við þeirri hugmynd að skýrslan sé skoðuð sem ákæruskjal.
Skafti segir hana eiga að snúast um „sannleikann, en ekki sök neinna“,
slíkt sé hlutverk dómstólanna.24 Pistla Skafta ber fyrst og fremst að
lesa sem málsvörn fyrir Davíð Oddsson, en ýmsir þeirra sem taka upp
hanskann fyrir stjórnmálaleiðtogann gamla ásaka greinendur hruns-
ins um að gera Davíð að persónugervingi vandans. Með því reyna þeir
að loka á fræðilega umræðu, en útilokað er að ræða hrunið á faglegum
forsendum án þess að Davíð komi þar við sögu. Þó má finna undan-
tekningar á þessu sem öðru. Ólafur Arnarson segir þann einstakling
blindan sem sjái ekki að einn hafi „leikið aðalhlutverk öðrum fremur,
farist margt vel úr hendi en annað miður. Þessi maður er auðvitað Davíð
Oddsson sem í embætti forsætisráðherra og formanns bankastjórnar
Seðlabankans hefur mótað íslenskt samfélag undanfarna tvo áratugi
meira en nokkur annar.“25 Ólafur er svo hatrammur í gagnrýni sinni á
Davíð að Guðmundur Andri Thorsson, sem er enginn aðdáandi Sjálf-
stæðisflokksins, lætur í það skína að eftir lesturinn haldi maður með
forsætisráðherranum gamla.26
Ólafur Arnarson takmarkar greiningu sína um of og hneigist til að
verja útrás bankanna, á meðan Skafti horfir um víðan völl. Af orðum
Skafta má ráða að sökudólgarnir leynist svo víða að næsta tilgangslaust
sé að kalla nokkurn sérstakan til ábyrgðar. Flestir þeirra sem með einum
eða öðrum hætti héldu uppi sjónarmiðum Baugs, eins og Skafti kallar
það, í Fréttablaðinu beri t.a.m. siðferðilega ábyrgð á hruninu: „En múg-
urinn sem safnast hefur saman til að verða vitni að opinberum aftökum
ætti að minnsta skilið að fá að sjá Baugspennana gera opinbera yfirbót: