Hugur - 01.01.2014, Qupperneq 124

Hugur - 01.01.2014, Qupperneq 124
124 Henry Alexander Henrysson athugult á allar hliðar hvers máls.30 Skotveiðar á spendýrum geta verið slíkt mál þar sem skoðanir eru skiptar og full ástæða því til að skoða það frá öllum hliðum. Besta leiðin til þess er að spyrja ákveðinna spurninga sem varpa ljósi mismunandi viðhorf. 31 Til dæmis getur verið mikilvægt að spyrja sig hvort maður geri sér grein fyrir hvað sé nákvæmlega til umræðu, til dæmis með því að greina skotveiðar frá öðrum veiðum. Einnig þarf að skoða hvort ríkir hagsmunir liggi að baki þeim skoðunum sem virka sannfærandi. Og vissulega er einnig mikilvægt að geta borið kennsl á sem flestar rökvillur og greint þær. Allt þetta á líka við um greiningu hugtaka: Hvað er átt við með „sjálfbærni“? Fylgja einhverjar skyldur veiðirétti? Svona mætti lengi telja. Einnig má leitast við að draga fram hvers konar vangaveltur, áhyggjur jafnvel, liggja að baki þessum meginviðhorfum. Slík rannsókn beinist þá ekki að álykt- unum röksemdafærslna sem slíkum, eins og gagnrýnin hugsun er líklega þekktust fyrir, heldur fremur þeim forsendum sem fólk gefur sér þegar það leitar leiða til að færa rök fyrir máli sínu. Þar koma spurningarnar sem nefndar voru sem dæmi um gagnrýna hugsun að góðum notum. Dæmi um forsendu sem mörgum þykir ómissandi þegar rök eru færð fyrir skoðunum á umhverfismálum eru svokölluð „hagræn áhrif“. Þessi forsenda getur svo tengst flestum þeirra meginviðhorfa sem rædd voru hér að framan. Tengsl hagrænna áhrifa og réttmætra ákvarðana eru fjarri því að vera skýr. Í augum margra eru þetta andstæður en aðrir líta svo á þarna sé ekki hægt að skilja á milli. Áskorunin felst í því að skoða hvert atvik þar sem hin hagrænu áhrif eru dregin inn í umræðuna, til dæmis með því að spyrja sig um hagsmuni, eins og nefnt var hér að framan. Það sem er hins vegar mikilvægast að gera sér grein fyrir er að með því að vísa til hagrænna áhrifa er ekki sjálfkrafa komist að afdráttarlausri niðurstöðu þegar kemur að skotveiðum. Ein ástæða þess er til dæmis einfaldlega ágreiningurinn um hvort villt dýr séu verðmætari sem náttúruprýði eða veiðibráð.32 Þegar slík umræða er skoðuð sést vel hvernig hag- fræðileg rök geta ekki haft úrslitaáhrif í rökræðum um siðferðileg álitamál. Þau geta vissulega verið viðeigandi og geta stutt ákveðna afstöðu en sem meginrök virka þau ekki. Önnur forsenda felur í sér að það hljóti að vera mannkyns að ákveða hvaða dýr má drepa, í hvaða skyni og með hvaða hætti. Við gætum kennt slíka hugsun við tegundahyggju.33 Hér þarf einnig að stíga varlega til jarðar. Forsendan gæti til dæmis verið eitthvað á þessa leið: Dýr eru ólík og eiga í margvíslegum tengslum við mannfólk og því er eðlilegt að fólk taki ákvörðun um hvaða dýr megi flokkast sem veiðibráð.34 Líkt og með hagræn áhrif verður fólk að temja sér gagnrýn- hans eða aðstæður þegar rök eru færð fyrir skoðun. Spurninguna um það hvort málefnalegar ástæður liggi þar að baki þarf ávallt að skoða gaumgæfilega í hvert sinn. 30 Sjá Henry Alexander Henrysson 2013a: 11. 31 Sama rit: 10–11. 32 Áberandi dæmi sem við þekkjum vel úr íslenskri umræðu er hvort hvalveiðar og hvalaskoðun fari saman, sjá til dæmis Cunningham, Huijbens og Wearing 2012. 33 Hugtakið „tegundahyggja“ (e. speciesism) er fyrst og fremst notað um það viðhorf að mannkynið standi öðrum tegundum framar. Hér er það einnig notað yfir þá afstöðu að gera upp á milli mis- munandi dýrategunda. 34 Peter Singer (1975, 2009) hefur gert tegundahyggju að einu helsta skotmarki sínu. Samkvæmt Hugur 2014-5.indd 124 19/01/2015 15:09:36
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188
Qupperneq 189
Qupperneq 190
Qupperneq 191
Qupperneq 192
Qupperneq 193
Qupperneq 194
Qupperneq 195
Qupperneq 196
Qupperneq 197
Qupperneq 198
Qupperneq 199
Qupperneq 200
Qupperneq 201
Qupperneq 202
Qupperneq 203
Qupperneq 204
Qupperneq 205
Qupperneq 206
Qupperneq 207
Qupperneq 208
Qupperneq 209
Qupperneq 210
Qupperneq 211
Qupperneq 212
Qupperneq 213
Qupperneq 214
Qupperneq 215
Qupperneq 216
Qupperneq 217
Qupperneq 218
Qupperneq 219
Qupperneq 220
Qupperneq 221
Qupperneq 222
Qupperneq 223
Qupperneq 224
Qupperneq 225
Qupperneq 226
Qupperneq 227
Qupperneq 228
Qupperneq 229
Qupperneq 230
Qupperneq 231
Qupperneq 232
Qupperneq 233
Qupperneq 234
Qupperneq 235
Qupperneq 236
Qupperneq 237
Qupperneq 238
Qupperneq 239
Qupperneq 240
Qupperneq 241
Qupperneq 242
Qupperneq 243
Qupperneq 244
Qupperneq 245
Qupperneq 246
Qupperneq 247
Qupperneq 248
Qupperneq 249
Qupperneq 250
Qupperneq 251
Qupperneq 252
Qupperneq 253
Qupperneq 254
Qupperneq 255
Qupperneq 256
Qupperneq 257
Qupperneq 258
Qupperneq 259
Qupperneq 260
Qupperneq 261
Qupperneq 262
Qupperneq 263
Qupperneq 264
Qupperneq 265
Qupperneq 266
Qupperneq 267
Qupperneq 268

x

Hugur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.