Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1951, Blaðsíða 206

1951
— 204 —
vissa er fyrir þvi, að breytingar voru
i þeim hlutum, sem hann rannsakaði.
Það eru líkur fyrir því, að sumir
hlutar heilans séu næmari og aðrir
ónæmari fyrir rafrotum, alveg eins og
að munur er á næmleika einstakra
dýra og manna fyrir rafroti og yfir-
leitt hvaða öðru álagi sem er.
„Spurningunni um (bls. 103), livort
óbætanlegar skemmdir geti orðið á
taugafrumum við rafrot, verður þvi
að svara játandi. Þetta er fyrsta niður-
staðan af rannsóknum þeim, sem skýrt
er frá. En breytingar þær, sem fund-
ust, voru ekki útbreiddar ... og komu
fyrst og fremst fyrir i þeim sjúklingum,
sem fengið höfðu flest rotin ... Eftir
fá rot (4 eða færri) tókst ekki að sýna
fram á neinar óbætanlegar tauga-
frumuskemmdir, svo aö teljandi sé.“
Ég get ekki skilið, hver getur um það
sagt, hvaða þýðingu þessi eða hin
drepna fruman i heilaberkinum hefur.
í lokaorðum sínum tekur þessi höf-
undur fram: „Breytingar i tauga-
frumum fundust sem mismunandi stig
Jitfælni, oft jafnframt auknum kjarna-
lit“ — en þetta þýðir, að ,,basofil“-
efni (nucleinsýrur og proteín) í frum-
unum hafa minnkað og súrefnið inni
i frumunum hefur verið notað upp
til starfs frumnanna. Ef „tilrauninni“
væri haldið áfram, þá gefst skepnan
að lokum upp, og óbætanlegar breyt-
ingar yrðu komnar í taugafrumurnar.
Það er ein grundvallarvitneskja um
heilann, að samsetning hinna ýmsu
heilasvæða er mjög mismunandi, næm-
leiki þeirra fyrir alls kyns aðvífandi
áhrifum mjög mismunandi, afleiðing-
ar af breytingum, sem þau verða fyrir,
mjög mismunandi. Auðvitað hefur
ástand hverrar frumu, þegar hún t. d.
verður fyrir einhvers konar „ertingu“
eða álagi, þýðingu fyrir það, hver af-
leiðing „ertingarinnar“ verður. Og
yfirleitt mundi maður gera ráð fyrir
þvi, að fruma, sem verið hafði svo og
svo lengi eða mikið veik eða búið
lengi við einhvers konar vaneldi, væri
viðkvæmari fyrir ýmsu aðkomandi
álagi. Maður verður þvi að reikna með
því, að t. d. heilafrumur manns,
sem búinn er að sýna geðveikisem-
kenni um svo og svo langan tíma, séu
veikari fyrir ýmiss konar álagi,
áföllum eða ertingu en heilafrumur
heilbrigðs manns.
Þegar breytingar verður vart i áður
heilbrigðum heila eftir rafrot, breyt-
ingar, sem unnt er að sýna fram á
með jafngrófri aðferð og smásjárrann-
sókn, má geta nærri, hvort ekki muni
kveða meira að í sjúkum heila. Sam-
kvæmt almennri heilbrigðri skynsemi
mundi m. ö. o. verða að álykta, að
breytingarnar yrðu enn meiri og enn
alvarlegri t. d. i sjúkum mönnum en
heilbrigðum dýrum, með því líka að
manntegundin mun vera viðkvæmari
fyrir rafmagni en mörg dýrin, að
miklu meiri „kvantitatív og kvalitatív
chromofobi“ yrði í heilum sjúkra
manna, þ. e. a. s. útbreiddari tauga-
frumubreytingar, sem sumar væru
bætanlegar, en aðrar óbætanlegar.
Ekki verður ráðið við það, hverjar
frumur skemmast alveg af rafroti, en
þær hljóta óhjákvæmilega að verða
nokkrar. Hver vill sjálfur fórna heila
sínum?
Ýmsar aðrar rannsóknir liggja fyrir
um breytingar í heila eftir rafrot. En
ég hef valið þær, sem að framan
greinir, til birtingar í þessum útdrætti
mínum, af því að mér virðast þær frá
tæknilegu sjónarmiði óvefengjanlegar
og til þess að gera auðvelt að gera
grein fyrir þeim á skiljanlegu máli.
Onnur nýleg ritgerð er í Acta Psych.,
Vol. 28, 1953, bls. 75, eftir E. F. Lar-
sen og Vraa-Jensen í Kaupmannahöfn
(„Ischæmic changes in the brain fol-
lowing electroshock therapy“). Sé ég
ekki betur en hún styðji svo rann-
sóknir Harteliusar, að það verði
að teljast fullvist, að rafrot veldur
„ischæmi“ í heilanum, æðaskemmd-
um, smá-heilablæðingum, breytingum
á taugabandvef, breytingum á tauga-
frumum og þeim sumum svo, að
frumurnar deyja út. En taugafrumur
mannsins nýmyndast ekki.
Hver er svo lækningaárangur
þeirra, sem rafroti beita?
Eins og Ðeshaies (sbr. bls. 200 hér á
undan) o. fl. hafa getið um, eru menn
þeir, sem rafroti beita, alls ekki enn þá