Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1951, Blaðsíða 207

— 205 —
1951
sammála um, hver sé árangurinn af með-
ferðinni. Ég hygg, að niðurstaðan sé
nokkurn veginn þessi: (1) Sjúkdómar,
sem ekki mundu læknazt á annan hátt,
læknast ekki, t. d. geðklofi, elliglöp.
ViS sumar myndir þessara sjúkdóma
getur rafrot gert sjúklinginn meSfæri-
legri. (2) Sjúkdómar, sem yfirleitt
læknast af sjálfsdáðum eða fyrir lækn-
isaðgerð, geta líka læknazt af raf-
roti eða þrátt fyrir það (melankoli,
depressio mentis, sálrænir sjúkdómar
ýmiss konar o. fl.). í þessum tilfellum
telja fylgismenn rotaðgerðanna, að
sjúkdómurinn styttist og með því
minnki maður hættuna á sjálfsmorð-
um eða þvi, að tilfallandi sjúkdómar
verði sjúklingunum að bana.
Við hið fyrra (1) er að athuga: Eins
og áður er áminnzt (Lopez Ibor, sbr. bls.
198 hér á undan, o. fl.), bætir maður
meira eða minna „vefrænu geðástandi“
ofan á sjúkdóm hins veika eða veiklaða
manns. Þó að ekki sé nema eitt raf-
rot, er enginn vafi á því, að það veld-
ur manni með heilbrigðan heila trufl-
un á heilastarfsemi, sem stendur miklu
lengur og nær dýpra en sá heldur,
sem aðeins horfir á manninn utan
frá (Bersot). Yfirgnæfandi líkur ,eru
fyrir því, að truflunina megi rekja
til skyndilegrar súrefnisvöntunar í
heilafrumum. Venjuleg skynsemi segir
manni, að þessar breytingar hljóti að
verða miklum mun meiri í sjúkum
heila en heilbrigðum, í sjúkum manni
eða sjúku dýri verði þær enn þá meiri
en í heilbrigðum manni eða heilbrigðu
dýri. Þegar sjúldingar þessir verða
meðfærilegri, er það af því, að á sjúk-
dóm þeirra hefur verið aukið, en ekki
úr lionum dregið. Maður spyr því:
Hvaða vit er í því eða hver mannúð
er í því fólgin að veikja eða eyðileggja
i blindni einhverjar heilafrumur i
raanni með sjúkan heila, sem maður
veit, að ekki getur læknazt við þessa
eyðileggingu? MaSur undrast, að slik
andleg limlesting, sem veiklun eða
skemmd á heilafrumum er samfara,
skuli vera talin til lækningaatSfertia.
En það er rétt, aS það getur stundum
verið þægilegra að eiga við sljóvgaðan
sjúkling heldur en meira eða minna
allsgáðan. En flestir geðlæknar hafa
hætt rafrotsaðgerðum við þessa sjúk-
linga, að því er manni skilst.
Um síðari flokkinn (2) er þetta að
segja: Eins og áður er áminnzt, telja
helztu fyrirsvarsmenn rafrotsaðgerð-
anna (sbr. Ibor, Sargant o. f 1.), að
létt þunglyndistilfelli og sálræna sjúk-
dóma, þar með talin hin svonefnda
taugaveiklun (neurosis), eigi ekki að
meðhöndla með rafroti fremur en
skjóta snjótittlinga með fallbyssu.
Því verður samt ekki neitað, að þetta
er gert, sums staðar í stórum stil, i
lækningastofum, políklíníkum eða al-
mennum sjúkrahúsum, þar sem prakt-
íserandi geðlæknar leggja sjúklinga
inn til þessara aðgerða. Á geðspítala
koma þessir sjúklingar hvort eð er
sjaldan. Hávaðinn af þessum sjúkling-
um nær bata með eða án læknisað-
gerðar á stuttum tíma; ástand þeirra
er í mörgum tilfellum rekjanlegt til
líkamlegra, sálarlegra eða félagslegra
atriða, sem vænlegra er að hafa áhrif
á með öðru móti en að slá sjúkling-
inn í rot á einn hátt eða annan. Sums
staðar geng'ur þetta svo langt, að jafn-
vel almennir læknar, sem enga eða
svo til enga geðveikifræðilega mennt-
un hafa hlotið, rafrota sjúklinga, sem
til þeirra leita.
En jafnvel ákveðnir áhangendur
rafrotsaðgerðanna telja flestir, að með
þeim sé þessum sjúklingum bjarnar-
greiði gerður. Sjúkdómarnir eru yfir-
leitt það vægir, að áhættur þær, sem
fylgja rafrotsaðgerð, eru taldar meiri
en svo, að réttíætanlegt sé að beita
henni, með því og að vitað er, að
sjúklingunum batnar með öðrum
áhættuminni eða áhættulausum að-
gerðum.
Hvað viðvíkur manío-depressiva
geðsjúkdómaflokknum, eru flestir
þeirrar skoðunar, að maniska sjúk-
linga eigi ekki að rafrota. Virðast þeir
oft nægilega tæpt á heljarþröminni
án þess. Þegar það er gert, er „batinn“
oftast talinn sýndarbati, þ. e. manisku
einkennin eru falin undir öðrum ein-
kennum hinna rafrotuðu.
Hvað hinni mynd sjúkdómsins
(þunglyndinu) viðvíkur, hefur hávað-
inn af sjúklingum hana á svo vægu
stigi — aðeins á stiginu „depressio