Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1951, Síða 208

1951
— 206 —
mentis“, ef svo mætti segja —, að tæp-
lega dettur nokkrum í hug að beita
tvieggjaðri lækningaaSferS, enda virS-
ist og sem flestum þeirra batni af
sjálfsdáSum eða fyrir venjulega lækn-
ismeðferð á til þess að gera skömm-
um tíma. Þessir sjúklingar þurfa yfir-
leitt ekki á sjúkrahússvist að halda.
Engin þekkt leið er til þess að dæma
um það í einstökum tilfellum, hvort
þunglyndið eða fálætiS ætli að verða
þyngra eða ekki, né hve lengi lasleik-
inn muni standa. Sennileg'a i um það
bil 15% af sjúklingunum verður sjúk-
dómurinn þyngri, melankoli. Ekki er
unnt að dæma um, hve þungur hann
ætlar að verða i hverju einstöku til-
felli, né live fljótt hann muni ætla
aS batna. Þess vegna er það, að t. d.
Sargant ræður frá þvi að beita raf-
rotsaðgerð of fljótt i sjúkdómnum.
Nokkrar líkur eru til þess, að sjúk-
dómurinn muni yfirleitt verða lang-
vinnari í eldra fólki en yngra. 1 engil-
saxneskum löndum hafa menn reynt
að skilja úr þessum hópi svonefnda
„involutionsmelankolí" sem sérstakan
sjúkdóm; í mörgum öðrum löndum
viðurkenna menn hann ekki. Þessi
„involutionsmelankolí“, sem er flest-
um þunglyndismyndum langvinnari,
er að dómi flestra rafrotenda í engil-
saxneskum löndum aðalsjúkdómurinn,
sem rafrotsaðgerðin á við; hún á að
stytta og lækna sjúkdóminn fyrr en
menn ella liefðu búizt við. En fólk
þetta er jafnframt oft haldið öðrum
líkamlegum kvillum, sem taka þarf
tillit til og oft útiloka rafrotsaðgerð
að margra dómi.
Sjúklingar með „involutionsmelan-
koli“ og önnur melankolitilfelli eru
langsamlega mestur hluti þeirra sjúk-
linga, sem hinir hógværari geðlæknar
beita rafroti við, og i þessu sambandi
er það einkum lofað. En deila má þó
um, hvort árangurinn sé betri eftir
rafrotsaðgerðirnar en aðrar lækninga-
aðgerðir.
Aðeins er kostur einnar nokkurn
veginn einhlítrar aðferðar til þess að
meta árangur af lækningaaðgerðum
við geðsjúkdómum, líftöfluaðferðar
Penrose frá Ontario í Kanada. En
miklir erfiðleikar eru á að undirbúa
hana og beita henni, og er mér ekki
kunnugt um, að hún hafi verið notuð
nema í Ontariofylki í Kanada, en
sjúklingafjöldinn er þar nægilega mik-
ill til þess, að henni verði komið við.
Hann fann engar likur til þess, að
rotsjúklingar læknuðust fyrr né frekar
en aðrir sjúklingar.
Næstbezta leiðin til þess að rann-
saka áhrif þessara lækningaaðferða er
að bera saman fjölmenna hópa sjúk-
linga, sem sætt hafa þessari meðferð,
og annarra, sem ekki hafa sætt henni.
Hafa margir viljað halda, að áhrifa
rotaðgerðanna gætti mjög á geðspitöl-
um landanna, svo að t. d. skorturinn
á sjúkrarúmum i þeim yrði ekki eins
tilfinnanlegur. Til þess að sýna, hver
áhrifin hafa verið á lækningatölur
geðspítalasjúklinga yfirleitt, leyfi ég
mér að tilfæra tölur frá öðru eins
öndvegislandi á sviði heilbrigöismála
og Svíþjóð.
í sænsku heilbrigðisskýrslunum
(Sinnessjukvárden 1951), sem komuút
i júlí 1953, sýnir tafla 41 B, bls. 29,
og samsvarandi töflur i fj7rri árs-
skýrslum: „Antalet áterstállda pr. 100
intagna.“
1951 23%, 1950 30%, 1949 32%,
1948 31%, 1947 30%, 1946 31%, 1945
28%, 1944 27%, 1943 28%, 1942 29%,
1941 29%, 1940 30%, 1939 30%, 1938
28%, 1937 26%, 1936 20,2%, 1935
22,9%, 1934 23,7%, 1933 24,5%, 1932
23,4%, 1931 23,7%, 1930 26,4%, 1929
25,6%, 1928 22,2%, 1927 26,6%, 1926
24,7%, 1925 23,4%, 1924 22,1%, 1923
22,3%, 1922 ?, 1921 ?, 1920 28,31%,
1919 30,1%, 1918 22,5%, 1917 23,5%,
1916 29,3%, 1915 25,14%, 1914 30,46%,
1913 29,17%, 1912 22%.
(Talið er 10 ár aftur í timann á
hverju ári. Því miður vantar mig
nokkrar af skýrslunum.)
Þessar tölur, sem eru i samsvar-
andi töflum í öllum ársskýrslum
sænsku heilbrigðisstjórnarinnar í 40
ár, sýna, að batahlutfallið frá 1934 til
1950 eru seinni árin aðeins hærra en
á árunum 1923—1933, en aftur á móti
svipaðar og á árunum 1913—1920, —
mig vantar þvi miður tölurnar 1921
og 1922 —. Með öðrum orðum, að
á öllum sænskum geðspítölum, sem