Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1951, Blaðsíða 212

1951
210
sjúkrahússvist og fyrirbyggi endur-
tekningu þunglyndisins, þá sé ekki
hægt að lita fram hjá „clinical observa-
tion testifying to its value“; krampa-
lækningar mildi oft einkenni og draga
úr veikindum.
Ég fæ ekki skilið, að „lækninga-
aðgerð“, sem er jafntvíeggjuð og raf-
rot, eigi rétt á sér til þess eins í svo og
svo mörgum tilfellum að draga, að
því er við höldum, úr nokkrum ein-
kennum sjúkdóms, sem við vitum, að
yfirleitt batnar. Til þessa rötum við
ýmsar aðrar sennilega mun minna
hættulegar leiðir.
Enda þótt við höfum ekki beitt
þessum aðgerðum hér á Kleppi, tel ég,
að árangur af læknismeðferð geð-
sjúklinga hér sé engu lakari en annars
staðar, og verður væntanlega nánar
skýrt frá því á öðrum vettvangi.
Mikinn fjölda af greinum, sem hafa
birzt með og móti rafrotsaðgerðum,
hefði mátt telja upp og vitna til, en
ég fæ ekki séð, að nein þeirra geti
hageað þeim meginniðurstöðum, sem
ég hef tilfært hér á undan.
Almennir yfirburðir einnar lækn-
ingaaðferðar verða ekki sannaðir
öðruvísi en tölulega, með þvi að tví-
mælalaust fleiri sjúklingum batni,
og/eða batni fljótar, og/eða batni
betur.
Þetta á sér ekki stað um rafrot,
hvort sem því er beitt gegn manio-
depressívu þunglyndi eða öðrum geð-
sjúkdómum.
Og það viðbótarmein, sem svo og
svo mörgum þjáðum sjúklingum stafar
af því, er oft svo mikið, að furðu
sætir, að læknar skuli ekki hafa séð
að sér og hætt því algerlega.
Heilaskurður.
Heilaskurður (lobotomia) var einnig
eitt umræðuefnið á alþjóðafundi geð-
lækna í París 1950.
í sumum löndum er hún mikið
tíðkuð enn þá, í öðrum löndum nýtur
hún hylli, og í enn öðrum löndum er
hún aðeins örsjaldan gerð. 1 Rúss-
landi var hún bönnuð 30. nóvember
1950 og að sögn síðar í írlandi.
Um þá aðferð má þó segja, að hún
sé að skömminni til skárri en hin;
maður ætlar sér með henni að skerða
hugarlíf sjúklingsins út frá því sjónar-
miði, að um tapað líf sé hvort eð er
að ræða, en gera megi það ef til vill
þolanlegra fyrir sjúkling'inn og að-
standendur.
Með þessari aðgerð (sem hægt er
að gera á ýmsan hátt) er þvi oft teflt
á tæpasta vaðið, siðferðilega, laga-
lega og einnig læknislega.
Á fundinum í Paris sýndi prófessor
Ad. Meyer (London) fram á, að lega
ýmissa svæða á heilayfirborðinu er
breytileg frá manni til manns og að
mikil óregla (asymmetri) er á því,
hvernig samsvarandi heilasvæði liggja
í hægri og vinstri heilahelmingi i
einum og sama manni. Þegar skurð-
læknar telja sig hafa skorið þetta eða
hitt sérstaka svæði, getur þar því
skakkað miklu. Það er m. ö. o. óger-
legt að vita með vissu, hvaða heila-
svæði (area) maður hittir eða hvaða
brautir maður sker í sundur, hvers
konar lobotomískurður, sem gerður
er, fyrr en eftir að sjúklingurinn er
látinn og lieilinn hefur verið tekinn til
athugunar. A. m. k. virðist augljóst, að
aldrei komi til greina nema sú aðgerð,
sem minnstum skemmdum veldur.
Mjög' margir virðast ekki hafa gert
sér grein fyrir þessum annmörkum
aðgerðarinnar og því, hve grundvöll-
ur er ótraustur, liffærafræðilega, líf-
eðlisfræðilega og sálfræðilega.
Mér virðist aðgerðin yfirleitt ekki
koma til greina, nema maður ætli sér
að gera andlega „amputation", sem
þó væri frekar „mutilation", þvi að
slíkri „amputationsaðgerð“ svipar til
þess, að maður ætli sér að gera venju-
lega „amputation“ rétt fyrir ofan
ökla, en hitti liminn einhvers staðar
á milli ökla og nára, eða lenti jafnvel
stundum í kviðarholi og næði þá
skástum árangri með „amputation-
inni“. Mér er ljóst, að slik tilfelli geta
komið fyrir, að maður yfirvegi það í
alvöru, hvort ekki sé rétt að leggja í
þessa aðgerð. T. d. voru 3 sjúklingar
á Kleppi, sem ég hafði beðið um
lobotomíaðgerð á, en úr framkvæmd
varð ekki, vegna þess að samkomu-