Orð og tunga - 2021, Side 8

Orð og tunga 23 (2021). https://doi.org/10.33112/ordogtunga.23.1
Formáli ritstjóra
Kallað var eftir greinum í 23. hefti Orðs og tungu í skugga kórónu­
veirufaraldurs vorið 2020. Að þessu sinni var ákveðið að kalla sér­
stak lega eftir greinum er varða tilbrigði í íslensku. Í ágúst 2019 var
11. norræna mállýskuráðstefnan haldin í Háskóla Íslands og voru á
ráðstefnunni fluttir fjölmargir áhugaverðir fyrirlestrar um fjöl breyti­
leika íslenskrar tungu. Fyrirlesarar og höfundar veggspjalda voru
hvattir sérstaklega til að senda inn greinar í Orð og tungu til að gefa
lesendum innsýn í nýjustu rannsóknir á þessu sviði.
Að þessu sinni birtast fjórar ritrýndar greinar, tvær sem falla að
þema heftisins, tilbrigði í íslensku, og tvær sem snúa að öðrum um­
fjöllunarefnum. Greinarnar í ritrýnda hlutanum fjalla um innri og ytri
breytileika fyrr og nú, viðskeytaraðir og íðorðastarf. Auk þess geymir
heftið tvær fróðlegar smágreinar um nöfn og greinar merkjanotkun
og þrjá pistla undir liðnum Málfregnir sem snúa að nýjungum frá
Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum, auk ritfregna þar
sem kynntar eru nýjar bækur um íslensku og önnur tungumál.
Tvær greinar um tilbrigði bárust tímaritinu og mynda þær þema­
hluta heftisins. Ari Páll Kristinsson skoðar í sinni grein innri breyti­
leika í íslensku nútímamáli. Í greininni ber hann saman málnotkun
sama einstaklings í vefpistlum sem fjalla um borgarpólitík, í færslum á
Twitter og í sjónvarpsviðtölum við þjóðþekkta Íslendinga. Niðurstaða
Ara Páls er sú að innri breytileiki tengist ekki aðeins málaðstæðum
og eðli mismunandi textategunda, heldur einnig þeirri mynd sem
málnotandinn vill birta af sér í mismunandi miðlum og hlutverkum.
Í seinni greininni í þemahluta heftisins fjallar Ásta Svavarsdóttir
um tilbrigði í sendibréfum íslenskrar fjölskyldu á 19. öld. Í greininni
skoðar Ásta tvær breytur í gögnunum, annars vegar beygingu sagnar­
innar hafa og hins vegar notkun aðkomuorða. Tilbrigðin skoðar hún
með tilliti til bakgrunnsbreyta eins og búsetu og menntun bréfritara.
tunga_23.indb 7 16.06.2021 17:06:47