Orð og tunga - 2021, Page 149

138 Orð og tunga
Í ættartölusafnriti séra Þórðar eru fleiri gælunöfn kvenna en karla
en ekki verður skilið á milli niðursetninga og annarra og er jafnvel
ólíklegt að margir ómagar séu í ættartölum þeirra fyrirmenna sem
ættir eru raktar þar. Um það skal þó ekki fullyrt.
Gælunöfnin í ættartölusafnritinu, hér nefnt ritið, eru að formi til
eins og vænta má af þessari tegund nafna. Kvenmannsnöfnin eru öll
tvíkvæð og enda á ­a og beygjast veikri beygingu og karlmannsnöfnin
eru öll tvíkvæð og enda flest á ­i og beygjast þannig veikri beygingu
nema tvö þeirra (Willson 2008:489). Guðrún Kvaran (2005:121–123)
hefur gert grein fyrir myndunarhætti íslenskra gælunafna í bókinni
Íslensk tunga III.
Nú skulu rakin þau gælunöfn sem fyrir koma í ritinu. Ritið er í
tveimur bindum og er nafnaskráin í bindi II. Til þess er að jafnaði
vitnað hér. Textaútgáfan er í bindi I og er stundum vitnað beint til
þess. Þar sem vitnað er til Guðrúnar Kvaran (2011) er átt við 2. útgáfu
af Nöfnum Íslendinga.
Gælunöfn kvenna
Ásta: Nafnið getur verið af tvennum toga, annars vegar dregið af ást
en hins vegar stuttnefni af nöfnum sem hafa Ást­ sem forlið. Í ritinu
er það stuttnefni fyrir Ásdís: Ásta Fúsadóttir, af Ásdís Vigfúsdóttir.
Einnig í fjórum tilvikum stuttnefni fyrir Ástríður. (ÆÞJ II:23.)
Bila: Kona með þessu nafni er nefnd kona Jóns Steingrímssonar (ÆÞJ
II:27). Mín ágiskun er að nafnið sé stuttnefni fyrir Marsibil, en engin
dæmi þekki ég þess annars.
Borga: Fjórar konur bera þetta nafn í ritinu. Tvær þeirra hétu Vilborg.
Önnur þeirra var kölluð Söngva­Borga. Amma einnar hét líka Borga.
(ÆÞJ II:37 og 242.)
Dísa: Tvær konur bera þetta nafn í ritinu. (ÆÞJ II:43.)
Dóra: Gælunafn hennar var Kossa­Dóra en fullt nafn Halldóra Ólafs­
dóttir. (ÆÞJ II:164.)
Finna: Hún bar nafnið Magála­Finna og var Bréfa­Jónsdóttir. (II:172).
Annað nafn hennar var Kvæða­Finna (ÆÞJ I:347nm). Þessi kona virð­
ist ekki hafa verið í miklu áliti en hún var einnig kölluð Dala skrípið
Magála­Finna.
tunga_23.indb 138 16.06.2021 17:06:52