Orð og tunga - 2021, Qupperneq 174

Halldóra og Þórdís: Stafræn gerð Blöndalsorðabókar 163
3 Aðalhöfundar orðabókarinnar
Skráður höfundur Íslensk-danskrar orðabókar er Sigfús Blöndal en ljóst er
að þáttur Bjargar eiginkonu hans var eigi minni. Aðalsamverkamenn
þeirra voru Jón Ófeigsson og Holger Wiehe, en þeir komu að verkinu
á síðari stigum þess. Nöfn þeirra fjögurra birtast á titilsíðu bókarinnar.
Hér verður í stuttu máli sagt frá hjónunum Sigfúsi og Björgu Blöndal.
Sigfús Blöndal (1874–1950) lauk stúdentsprófi frá Lærða skól an­
um í Reykjavík árið 1892 og fór sama ár til náms við Kaup manna­
hafnarháskóla. Þar lauk hann kandídatsprófi í latínu, ensku og grísku
árið 1898. Árið 1901 hóf hann störf sem bókavörður við Konunglega
bókasafnið í Kaupmannahöfn og starfaði þar til 65 ára aldurs. Sigfús
og Björg C. Þorláksdóttir gengu í hjónaband árið 1903 og sama ár hófst
vinnan við orðabókina. Unnu þau stöðugt að orðabókinni næstu 17
árin. Í hjáverkum fékkst Sigfús við útgáfustörf og þýðingar á bók­
menntum. Íslensk-dönsk orðabók er það verk sem hefur haldið nafni
hans lengst á lofti.
Björg C. Þorláksdóttir (1874–1934) (nefndi sig síðar Björg Þ. Blön­
dal) lauk prófi frá Kvennaskólanum á Ytri­Ey á Skagaströnd vor ið
1893. Hún starfaði sem kennari við skólann í þrjá vetur, 1894–1897,
en hélt þá til Kaupmannahafnar og lauk kennaraprófi alda móta árið
1900. Björgu dreymdi um frekara nám og innritaðist í Hafnarháskóla
haustið 1901 eftir að hafa tekið stúdentspróf. Björg vann við Íslensk-
danska orðabók frá upphafi verksins árið 1903 og fram til ársins 1921.
Hún lagði einnig stund á bókmenntaþýðingar og var virk í kven­
réttindamálum. Síðar á ævinni lauk Björg doktorsprófi, fyrst íslenskra
kvenna (sjá umfjöllun Guðrúnar Kvaran 2002).
4 Íslensk­danskur orðabókarsjóður og útgáfa
Árið 1917 fékkst ríkisstyrkur frá Danmörku til að ljúka við orðabókina
og fyrir hann var unnt að ráða aðstoðarfólk í Reykjavík. En meira fé
vantaði og árið 1919 fékk Björg þá hugmynd að „orðabókin ætti að
eiga sig sjálf“ (Björg Þ. Blöndal 1928:2). Með því átti hún við að allt
það fé sem aflaðist með sölu bókarinnar skyldi renna í sérstakan sjóð,
Hinn íslensk­danska orðabókarsjóð. Þau Sigfús sömdu stofnskrá fyrir
sjóðinn og Björg skrifaði bæklinginn Ísland skapar fordæmi þar sem
sjóðshugmyndin var kynnt og sömuleiðis stofnskráin. Tókst Björgu
að afla hugmyndinni fylgis hjá íslenskum ráðamönnum. Stofnun
tunga_23.indb 163 16.06.2021 17:06:53